به گزارش روابط عمومی مؤسسه آموزش عالی امام رضا علیه السلام، کتاب «جامعه شناسی پدیده اربعین» اثر حجت الاسلام والمسلمین دکتر شمس الله مریجی ریاست موسسه امام رضا علیه السلام در ۲۰۰ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب، منتشر شد.
نویسنده معتقد است زیارت اجتماعی اربعین، امروزه در جایگاه کنشی معطوف به هدف والای الهی، ماهیت و بن مایه فکری جامعه شناسان سکولار را زیر سؤال برده است؛ به همین دلیل برخی محققان سکولار تلاش دارند در مراکز علمی و آکادمیک، چنین القا کنند که این گونه مراسم در ظرف مباحث جامعه شناسی نمی‌گنجد.
نگارنده این اثر بر این باور است که زیارت اجتماعی اربعین، امروزه در جایگاه کنشی معطوف به هدف والای الهی، ماهیت و بن مایه‌ای جامعه شناختی دارد؛ از این رو می‌کوشد این پدیده اجتماعی بزرگ را از جامعه شناختی کاوش کند و پس از بیان جایگاه زیارت اربعین در فرهنگ ناب نبوی، بخشی از کارکردهای اجتماعی و تمدنی آن را نشان داده و در پایان برای صیانت از رهاورد جامعه اربعینی، موارد آسیب‌زای این پدیده را یادآوری نماید.

ساختار اثر
این اثر در سه بخش تالیف شده است؛ بخش اول با عنوان «زیارت اربعین بخش شناختی فرهنگ شیعه»؛ جامعه و فرهنگ، زیارت اربعین عنصر شناختی فرهنگ و پیاده‌روی اربعین به مثابه هنجاری اجتماعی را مورد بررسی قرار داده است.
نویسنده در بخش دوم با عنوان «کارکردهای اجتماعی و تمدنی اربعین»؛ ارائه سبک زندگی جدید، ایجاد همبستگی اجتماعی و قدرت نرم کارکرد پنهان اربعین را بیان کرده و چالش تمدنی غرب با وجه قدسی اربعین، الگوی مبارزه و مقاومت، تربیت انسان تمدن ساز و زیارت اربعین و انتظار فرج را بیان کرده است.
«آسیب‌های اجتماعی زیارت جمعی اربعین»؛ موضوع سومین و آخرین بخش از کتاب حاضر است که در آن سطحی نگری و نبود نگرش عمیق و شناختی درباره اربعین، تفرقه و شکاف فکری و فرهنگی و عدم استمرار یافته‌های زیارت اربعین مورد تأکید قرار گرفته است.

مصادیق سبک زندگی اربعینی
پدیده عظیم اربعین حسینی با توجه به برکاتی که دارد، می‌تواند زمینه مناسبی باشد برای تحقق وعده خداوند و ائمه معصوم(ع)، یعنی ظهور حجت الله الاعظم و برپایی حکومت واحد جهانی با عنایت به این واقعیت که امام عصر(عج) در حکومت الهی خود سبک زندگی جدیدی ارائه خواهند نمود، چون شرکت کنندگان در پدیده نورانی اربعین، سبک زندگی جدیدی با محوریت امام حسین(ع) را تجربه کرده‌اند و لذت آن را چشیده‌اند، بیش از دیگران مشتاق زیست در پرتو نسخه‌ای خواهند بود که توسط امام زمان(عج) در جامعه مهدوی، برای اعضای آن جامعه ترسیم می‌کنند؛ صد البته تشنگان حقیقت و مشتاقان حیات طیبه نیز با دیدن و شنیدن نسخه واقعی، از خداوند متعال طلب تعجیل در فرج می‌کنند و ان‌شاءلله آن وعده محقق خواهد شد.
البته سخن در این جا بیان این مهم نیست، بلکه تلاش بر این است که به برکت وجود مبارک چهارده معصوم(ع)، چهارده مصداق از مصادیق و جلوه‌های سبک زندگی اربعینی را مرکز توجه قرار دهیم.
نگارنده در قامت محقق اجتماعی بنابر مشاهدات خود در آن سفر نورانی، بنا دارد به چهارده مورد از آن اشاره کند، وگرنه مصادیق بیشتری قابل احساس خواهد بود. مصادیق مذکور عبارتند از: قدرشناسی از ولی نعمت، احیای ارزش شهادت، ایثار و از خود گذشتگی، تکریم و نیکی کردن، عفاف و حیا، حسن معاشرت، قناعت و اندک خواهی، محبت متقابل صالحان، تواضع و افتادگی، حفظ حرمت هم‌نوعان، مساوات و یاری رسانی، مهمان‌نوازی، تقویت معنویت، و هدفمندی در زندگی.