به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین شمس الله مریجی در این نشست علمی به تبیین رابطه علم جامعه شناسی و علم تاریخ پرداخت و اظهار داشت: در این زمینه، چهار دیدگاه وجود دارد که دیدگاه نخست بر عدم ارتباط این دو علم تأکید می ورزد و معتقد است، این که در گذشته چه وقایعی اتفاق افتاده و چه شخصیتهایی بوده اند، ارتباطی به حال ندارد و با منفک دانستن تاریخ از جامعه شناسی، به نوعی امتداد اجتماعی و در نتیجه، تحلیل حوادث امروز با نگاه به گذشته را نمی پذیرد.
وی با اشاره به دیدگاه «لئو اشتراوس» بر عدم رابطه جامعه شناسی با تاریخ گفت: وی فرهنگ و قانون هر جامعه را مختص به خودش دانسته و جوامع را متباین بالذات می داند؛ بدین جهت، تسری دادن فرهنگ و قانون یک جامعه به دیگر جوامع را در صورت عدم ارتباط متقابل، ناممکن دانسته است.
معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تصریح کرد: دیدگاه دوم، تاریخ را پدر علم جامعهشناسی و ابزار شناخت جوامع می شمارد؛ بنابراین، برای تجزیه و تحلیل رفتار حال جوامع باید تاریخ و گذشته آنها تبیین شود، در غیر این صورت جامعه شناسی بدون ابزار خواهد بود.
وی دیدگاه سوم را زاویه مقابل این دیدگاه خواند و افزود: دیدگاه سوم به تقدم جامعه شناسی بر تاریخ اصرار دارد و معتقد است، تاریخ تابع جامعهشناسی میباشد و اگر جامعه شناسی نباشد، تاریخ همانند اعداد پراکنده و دانههای تسبیح، هیچ انسجام و به هم پیوستگی ندارد، با این تعریف، علم جامعهشناسی به تاریخ، ساختار داده و آن را نظام مند کرده است.
حجت الاسلام والمسلمین مریجی به دیدگاه چهارم و ارتباط تاریخ و جامعهشناسی اشاره کرد و اظهار داشت: در این دیدگاه، بین علم جامعهشناسی و علم تاریخ، رابطه دو سویه برقرار می شود و به جای تأکید بر تباین و تضاد یا رابطه یک سویه، نوعی هم افزایی و هم پوشانی حاکم است؛ این که تاریخ را بخوانیم، بازسازی، بازخوانی و تحلیل داشته باشیم، تا حال و آینده را بسازیم؛ همان گونه که آیت الله جوادی آملی، تاریخ را در صورتی مفید شمرده اند که امتداد اجتماعی و تحلیل رفتار جوامع را به دنبال داشته باشد؛ با همین نگاه، امروزه بحث امتداد اجتماعی در فقه نیز مطرح می شود.
وی اربعین را مصداق جامع ارتباط تاریخ و جامعهشناسی دانست و تأکید کرد: راهپیمایی اربعین بسیاری از نظریات و دیدگاه های جامعهشناسان غربی را به چالش کشیده است، این که ۲۰ میلیون نفر از جوامع و فرهنگهای مختلف با یک هدف و در یک مسیر مشترک راهپیمایی داشته باشند، در قاموس مبانی فکری و نظری غرب نمیگنجد؛ لذا بایکوت خبری و رسانهای شده است.
معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با معرفی کتاب «جامع التواریخ» اثر رشیدالدین فضل الله همدانی خاطرنشان کرد: جوامع بشری دارای اشتراکات و افتراقاتی هستند، ارزش های دینی مبتنی بر عقل و نقل یا ارزشهای غیر دینی مبتنی بر سلیقه و هنجارهای اجتماعی دارند که می توان بر روی مشترکات تأکید داشت و حتی با کمک تاریخ ویک فرهنگ خاص، ارزشهای حاکم را عوض کرد؛ قوانین و حکومت واحدی تأسیس کرد؛ چنان که ایجاد حکومت جهانی مهدوی(عج) در راستای همین نوع نگاه است.