به گزارش پایگاه خبری دفتر تبلیغات اسلامی ( تبلیغ نیوز )، فریده پیشوایی «پژوهشگر و مدیر گروه پژوهشی مطالعات کاربردی اخلاق و تربیت مرکز پژوهش اسلامی معصومیه» همزمان با بزرگداشت هفته پژوهش در گفت و گویی در رابطه با اهمیت پژوهش و فعالیت های علمی پژوهشی در حوزه دین ضمن تأکید بر پژوهشِ مسأله محور اظهار داشت: به طور کلی، اساس و پایه پیشرفت و رشد در هر جامعه ای در تمام ابعاد در گرو انجام پژوهش های کاربردی است، زیرا بر اساس داده های حاصل از نتایج کاربردی و مسأله‌محور است که مسئولان در تمام ابعاد می توانند به چالش ها، آسیب ها و خلأها پی برده و برای اصلاح آن برنامه ریزی کنند و به همین دلیل است که در کشورهای مختلف هم بودجه های قابل توجهی به امر پژوهش اختصاص می دهند؛ از همین جا اهمیت پژوهش مسأله محور چه در حوزه آسیب یابی و کشف خلأهای پژوهشی و چه در جهت پیداکردن راه حل و راهکار روشن می شود.
وی، پژوهش را بازوی آموزش دانست و گفت: از طریق پژوهش است که اطلاعات آموزشی شکوفا شده و خلاقیت های فرد آشکار می شود؛ این مسأله به خوبی در نوشتن پایان نامه ها و رساله های سطح سه و چهار آشکار است. طلاب و دانشجویان بعد از نوشتن یک اثر علمی معتبر است که به شکل عملی توانایی های خود را به ظهور می رسانند.
مدیر گروه پژوهشی مطالعات کاربردی اخلاق و تربیت مرکز پژوهش اسلامی معصومیه تصریح کرد: با انجام پژوهش است که آموزش نیز ارتقاء یافته و آموخته های دوران تحصیل تثبیت می شود و طلبه نیز ثمره و حاصل زحمات خود در دوران تحصیل را به شکل عینی می بیند.
وی با بیان این مساله که پژوهش عبور از مرزهای دانش و موجب تولید علم جدید است، افزود: رهبر معظم انقلاب در دیدار با نخبگان علمی فرمودند: «اگر ما برای یک کشور عزت و آبرو و رفاه و اقتدار جهانی و پیشرفت بخواهیم، باید از طریق علمی وارد شویم».توجه به این مساله رسالت ما را در پژوهش دینی دوچندان می سازد.
پیشوایی در تبیین چالش های پژوهش و پژوهشگری در حوزه دین اظهار داشت: در مراکز حوزوی و دانشگاهی تلاش های خوبی در رابطه با دین پژوهشی و مطالعات اسلامی صورت گرفته و می گیرد که در جای خود قابل تقدیر است ولی به هر حال نگاه نقادانه به ثمرات این پژوهش ها و یافتن آسیب ها و کاستی ها قطعا باعث رشد و پیشرفت خواهد شد و بیان مواردی که در ادامه خواهد آمد، به منزله تعمیم آن به تمام پژوهش ها نیست.
وی، اولین چالش در حوزه پژوهش های دینی را موازی کاری و جزیره ای عمل کردن مراکز و پژوهشگران حوزه دین و عدم ارتباط سیستمی و شبکه ای بین آنها دانست که گاه این مسأله در پایان نامه ها نیز مشاهده می شود.
این پژوهشگر حوزه دین تصریح کرد: بعضاً دیده می شود که عناوین آثار پژوهشی متفاوتند ولی در محتوا تقریباً نویسنده سخن جدیدی ندارد و در واقع محتوای موجود در قالب الفاظ و عبارات جدید ارائه شده است.
وی افزود: در نگاه شبکه ای، هم خلاءها و نیازهای پژوهشی روشن خواهد شد و هم از کار تکراری و صرف زمان و هزینه مجدد جلوگیری می شود.
پیشوایی، دومین چالش را کاربردی نبودن برخی پژوهش های دینی عنوان کرد و اظهار داشت: برخی آثار پژوهشی اعم از مقالات یا پایان نامه ها و رساله ها ناظر به نیازهای واقعی جامعه نیستند و از صبغه نظری و انتزاعی صرف برخوردارند.
وی با تاکید بر اینکه این مساله هرگز به معنای نفی پژوهش های بنیادی نیست بلکه سخن در غلبه این نوع پژوهش هاست گفت: طبیعتاً امروزه با پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی جامعه بخصوص جوانان و نوجوانان با حجم قابل توجهی از پرسش های دینی اعم از پرسشهای مربوط به اعتقادات یا احکام مواجه اند یا در حوزه زن و خانواده هنوز بسیاری از مسائل هستند که باید مبتنی بر پژوهش علمی و روشمند با آن روبرو شد.
مدیر گروه پژوهشی مطالعات کاربردی اخلاق و تربیت مرکز پژوهش اسلامی معصومیه در ادامه عدم آشنایی برخی طلاب با متدها و روش های نوین پژوهشی را خلأ دیگر در زمینه پژوهش های دینی دانست و افزود امروز توجه به روشهای پژوهشی بخصوص در مطالعات دینی تربیتی و روانشناسی افزون بر روش کتابخانه ای ضرورت دارد و البته باید توجه داشت که بهره گیری از این روشها باید مدیریت و به اصطلاح بومی سازی شود تا بتوان از آسیب های احتمالی این روشها در امان ماند.
وی با اشاره به ضرورتِ داشتن سعه صدر در شنیدن نظرات مخالفان در پژوهش دینی، افزود: گاه غلبه تعصب در باورهای دینی و اعتقادی، موجب خروج از ضوابط علمی در تبیین سخن حق می شود. فهمیدن سخن و دیدگاه نظریه رقیب و درک درست از مقبولات و بدیهیات او بسیار مهم است و به عبارت دیگر برای دفع شبهه و اثبات نظریه حق، باید ابتدا سخن طرف مقابل را خوب فهمید و ابعاد آن را طبقه بندی و شناسایی کرد. این امر قطعاً نیازمند وجود حوصله و صبوری در پژوهشگر و بررسی جامع و - نه تک بعدی- آثار نظریه رقیب است.
پیشوایی اظهار داشت: آسیب دیگر، عدم مرور دقیق پیشینه پژوهشی در انتخاب موضوع است. این مسأله نیز مستلزم جستجوی دقیق، مشاوره با کارشناسان و اساتید و تسلط بر مهارت های پژوهشی است.
وی در رابطه با دغدغه های علمی پژوهشی گفت: طلاب باید توانایی خود را در تسلط به زبان غیر فارسی بالا ببرند تا بتوانند به منابع اصلی دسترسی داشته باشند.
این پژوهشگر حوزه دین با بیان اینکه تمدن سازی اسلامی از اهداف نهایی انقلاب اسلامی است، نگاه فرامرزی و بین المللی در حوزه پژوهش دینی را ضروری دانست و تصریح کرد: امروزه مقوله دین‌پژوهشی معاصر به صورت عام و نواندیشی معاصر در زمینه زنان و جنسیت به صورت خاص از مسائل مطرح در کشورهای عربی از جمله مصر، تونس و مراکش است که به پژوهش های ایران هم وارد شده است و اغلب هم ریشه در نظریات غربی دارد و قطعاً تمرکز پژوهشی طلاب خواهر در این زمینه گام مؤثری در زمینه تشکیل تمدن سازی اسلامی خواهد بود.
وی افزود: با این توضیح که پژوهشگر حوزه دین باید در انجام پژوهش از نگاه فردی و منفعت محوری بپرهیزد و واقعاً به مثابه یک مبلغ در انجام پژوهش قصد قربت کند و قطعاً خداوند متعال به این نوع پژوهش هم برکت خواهد داد و آثارش نیز ماندگار خواهد بود.
پیشوایی در پایان با تاکید بر اینکه داشتن ذهنی پویا، خلاق و پرسشگر برای هر پژوهشگری لازم است، مطالعه هوشمندانه و هدفمند جدیدترین مقالات علمی منتشر شده در مجلات معتبر را به طلاب خواهر توصیه کرد.