حضرت امام صادق عليه السلام به معلي بن خنيس تعليم فرمود چون روز نوروز شود، غسل كن و پاكيزه ‏ترين جامه ‏هاي خود را بپوش و به بهترين بوهاي خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار.
در استقبال از بهار طبيعت اولين ويزه نامه فقه نوروز در فضاي مجازي منتشر شد.

ارائه استفتائاتي از مراجع عظام تقليد درباره احكام شادي مانند لطيفه گوئي, دست زدن, مراسمات شادي آفرين به همراه نقشه شادي هاي پسنديده و ناپسند و عوامل آن از جمله مطالب مندرج در اين ويژه نامه مي باشد.

توصيه هاي مراجع عظام تقليد به همراه نظرات ايشان درباره جايگاه نوروز در تعاليم اسلامي و هم چنين اهميت عيد در فرهنگ اسلامي از ديگر مطالب درج شده مي باشد.

نظر اسلام درباره خرافات نوروز مانند سيزده بدر, چهارشنبه سوري, قاشق زني در قالب استفتائاتي از مراجع تقليد و مقالات منتشره از ديگر اطلاعات ارائه شده مي باشد.

هم چنين جهت استفاده محققين, راهنماي تحقيق نوروز و شادي در فقه اسلامي از 22 كتاب تخصصي فقهي در اين ويژه نامه قرار داده شده است.

از خصوصيات اين ويژه نامه مي توان به استفاده از فضايي زيبا و ارائه اطلاعات متعدد اشاره نمود.

********************************************

توصيه هاي مراجع درباره آداب تحويل سال

در معارف اسلامي آمده است هر روزي كه در آن گناه صورت نگيرد، عيد است چنان كه حضرت علي(ع) مي‌فرمايد: "كل يوم لا يعصي الله فيه فهو يوم عيد."

عيد نوروز كه با تحويل سال و چرخيدن يك دور كامل زمين به گرد خورشيد شروع مي‌شود، از جمله اعيادي است كه تاريخ پيدايش آن قبل از اسلام است. اين عيد با آمدن اسلام و زدودن خرافات از چهرۀ آن مورد موافقت و تأييد اسلام قرار گرفت؛ در روايات نيز آمده است كه روزي براي حضرت علي(ع) هديه‌اي آوردند، حضرت فرمود اين چيست؟ گفتند: ‌اي امير المؤمنين، امروز نوروز است. فرمود هر روز را براي ما نوروز قرار دهيد.

امام صادق(ع) درباره نوروز فرموده‌ است: "هيچ نوروزي نيست كه ما در آن متوقع گشايش و فرجي نباشيم؛ زيرا نوروز از روزهاي ما و شيعيان ما است."

امام خميني(ره) در يكي از پيامهاي نوروزي مي‌فرمايد: "اين عيد، هر چند يك عيد اسلامي نيست ولي اسلام آن را نفي نكرده است."

مرحوم محمد حسين كاشف الغطاء در جواب اين سؤال كه اعتقاد شيعه و روش شما دربارۀ روز اول سال(نوروز) چيست؟ چنين نوشت: نوروز مقتضاي جهان است در بشر و حيوان و جماد، بلكه در آسمان و زمين و هوا و فضا و بر اين اساس رواياتي از اهل بيت(ع) دربارۀ نوروز به ما رسيده كه عيد گرفتن را تأييد كرده اند و نيز به نماز، ذكر و عبادت سفارش نموده اند و ...

برهمين اساس ،خبرنگار پايگاه اطلاع رساني لبيك وابسته به اداره كل امور فرهنگي سازمان صداوسيما باطرح پرسشي، نظر برخي مراجع عظام تقليد را در خصوص آداب واعمال زمان تحويل سال نو و توصيه هاي آنان را در اين باره جويا شد.

حضرت آيت الله مظاهري در پاسخ به پرسش مكتوب خبرنگار ما،نكات مهمي را در سه بخش قرائت دعا ،توسل به اهل بيت ومحاسبه اعمال ودوري از اختلافات خانوادگي يادآور شده و مرقوم نمودند :

1- بهترين چيزها در موقع تحويل، خواندن اين دعا، با توجه به معني است: «يا مقلّب القلوب و الابصار يا مدبّر الّيل و النّهار يا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الي احسن الحال». اي خدايي كه همه چيز در دست تو است، سال خوشي به همۀ ما عنايت فرما.

و از خداوند متعال با توسل به اهل بيت«عليهم السلام» بخواهيد در اين سال، تقوا و رابطه با خودش و سلامتي و امنيت، مقدّر شما بكند و فرج حضرت ولي عصر«ارواحنافداه» انشاءالله حاصل شود.

همچنين محدث قمي در مفاتيح، در آخر دستورات ماهها، نمازي در آن روز نقل مي كند و بعد از نماز دعائي و در آن دعا شرافت و كرامت آن عيد را نقل مي كند كه خواندن آن خوب است.

2- هركس بايد جداً حساب سال را و گذشته را بكند و اگر گناهكار است، جداً توبه كند و با حالت توبه وارد سال شود.

3- بايد اين آتش اختلاف كه در همه خانه ها رفته است، با دامن نزدن به آن خاموش شود و از گذشته ها هيچ حرفي زده نشود و گرمي و اتّحاد خانه و خانواده و مجالس با يگديگر حفظ شود.

همچنين حضرت آيت الله  مبشر كاشاني در پاسخ به پرسش خبرنگار ما،ضمن توصيه همگان به رعايت آداب واعمال وارده در كتب ادعيه به شرح دعاي يا مقلب القلوب پرداخت و سپس نكات مهمي را جهت زمان تحويل سال متذكرشده و مرقوم نمودند :

نماز و دعاهاي خاصي جهت تحويل سال در مفاتيح الجنان و كتب ادعيه ديگر آمده كه سزاوار است به آنها عمل شود،مطلب مهم توجه به لزوم تحول در سير انفسي انسان است كه به تحول در طبيعت بايد در انسان ايجاد شود پس بايد باتوجه دعاكنيم وبگوييم:

"يا مقلب القلوب والابصار،يامدبرالليل والنهار،يامحول الحول والاحوال،حول حالناالي احسن الحال "مدبر ودبير آفرينش در حوزه حالات بشري ،مقلب القلوب والابصار،ودر طبيعت مدبرالليل والنهار ومحول الحول الاحوال است كه باتدبير خود ،جهان را از حالي به حالي متحول نموده ودوآيت خود"ليل ونهار " راتدبير مي كند تا نظام احسن ،مستقر وپايدار باشد .

پس از حضرتش مسئلت مي نمائيم كه حال ما را به "احسن حال"تبديل نمايد زيرا طبيعت بشر به جهت تعاقب وتنازع دوآيت "نفس اماره ولوامه"دستخوش تحولاتي مي شود كه باتمايلات نفساني و وساوس شيطاني غالبا سير نزولي داشته و (اسوء الحال) مي گردد وفقط اوست كه قدرت تحويل اسوءالحال به احسن الحال را دارد .

پس از او مي خواهيم تا نظام هستي انسان نيز به احسن الحالات تبديل شود .

ترك گناه ،تطهير ظاهر وباطن ،نظافت لباس وخانه ومحيط كار ،تغيير روشهاي غلط زندگي ،به روشهاي صحيح ،تجليل از والدين ،ديد وبازديد وصله ارحام ، اداءحقوق الناس،راضي شدن از مردم وراضي نمودن ديگران كه به عللي از ما ناراضي باشند ،شادنمودن دلها با هبه وبخشش،عيادت مريض،دستگيري از فقرا ومستمندان ،ذكر وتوجه قلبي ولساني به خداوند متعال وتوسل به اهل البيت عليهم السلام و ... تماما از اموري هستند كه از علائم استجابت دعاي ما هنگام سال تحويل وتحول وتكامل روح ونفس انسان مي باشد.

همچنين حضرت آيت الله علوي گرگاني در پاسخ به پرسش خبرنگار ما،ضمن بيان ضرورت تحول درروح وروان آدمي در زمان تحويل سال به هفت سين قرآني اشاره نموده ومرقوم نمودند:

تحويل سال بايد در حقيقت تحول در روح و روان انسانها و زنده شدن نفس غفلت زده انسان باشد همانطور كه در عالم طبيعت نيز بيداري طبيعت به وجود مي آيد و اين همان معناي حقيقي يا محول الحول و الاحوال است و لذا در روايات سفارش شده كه در هنگام تحويل سال سيصد و شصت مرتبه ذكر يا محول الحول و الاحوال الي آخر خوانده شود كه اين خود شايد باعث بيداري نفس انسان در اين دنياي ظلماني و پر از فتنه شود و چقدر خوب است كه علاوه بر هفت سين باستاني از هفت سين قرآني كه امير المومنين علي عليه السلام دستور داده اند استفاده شود و آن اين است كه : بر روي ظرف چيني با زعفراني كه با گلاب مخلوط شده اين هفت ذكر قرآني نوشته شود :

1 _ سلام علي آل ياسين 2 _ سلام علي نوح في العالمين 3 _ سلام علي ابراهيم 4 _ سلام علي موسي و هارون 5 _ سلام قولا من رب رحيم 6 _ سلام عليكم طبتم فادخلوها خالدين 7 _ سلام هي حتي مطلع الفجر سپس اين نوشته ها با آب شسته شود (كه بهتر است آب زمزم و يا باران باشد) و آب جمع شده را به افراد خانواده بنوشانيد اميد است كه باعث دفع بلا و كسب سلامتي در طول سال جديد شود .

درخاتمه نيز، حضرت آيت الله العظمي روحاني نيز در اين باره مردم را به رعايت اعمال وآدابي كه در كتابهاي مفاتيح وزادالمعاد اشاره شده توصيه نمودند.

عيد در فرهنگ اسلامي

سيد عباس رفيعي پور

ماهنامه فرهنگ كوثر

*********************************

واژه «عيد» در اصل از فعل عاد (عود) يعود است و براي آن معاني مختلفي گفته اند: از جمله «خوي گرفته»، «روزفراهم آمدن قوم» و «هر روز كه در آن، انجمن يا تذكار فضيلتمند يا حادثه بزرگي باشد.»

گويند از آن رو به اين نام خوانده شده است كه هر سال شادي نويني باز آرد. [1]

و برخي برآن هستند كه اصل واژه «عيد» از «عادت» است. زيرا آنان (قوم) و فاميل و خانواده ها برگرد آمدن دورهم در آن روز عادت كرده‏اند. [2]

در لغتنامه تاج العروس درباره عيد آورده است: عيد در نزد عرب، زماني است كه در آن شاديها و يا اندوه ها، باز مي گردد و تكرار مي شود. [3]

و در فرهنگ معين در اين باره آمده است: عيد، روز مباركي است كه در آن مردم جشن مي گيرند و شادي مي كنند و در اين روز به همديگر عيدي مي دهند از قبيل هديه، پول، خلعت. [4]

واژه عيد در قرآن

واژه عيد در قرآن فقط يك بار آمده است.

(اللهم انزل علينا مائده من السمإ تكون لنا عيدا لاولنا و آخرنا و آيه منك). [5]

خدايا! نازل كن براي ما مائده‏اي از آسمان كه براي اولين و آخرين از ما عيد باشد و نشانه‏اي از تو.

در تفسير اين آيه آمده است: عيد در لغت از ماده عود به معني بازگشت است. به روزهايي كه مشكلات از قوم و جمعيتي برطرف مي شود و بازگشت به پيروزيها و راحتي هاي نخستين مي كنند، عيد گفته مي شود. و در اعياد اسلامي به مناسبت اين كه در پرتو اطاعت يك ماه مبارك رمضان و يا انجام فريضه بزرگ حج، صفا و پاكي فطري نخستين به روح و جان باز مي گردد و آلودگي ها كه برخلاف فطرت است از ميان مي رود «عيد» گفته شده است و از آنجا كه روز نزول مائده، روز بازگشت به پيروزي و پاكي و ايمان به خدا بوده است؛ حضرت مسيح(ع) آن را «عيد» ناميده است. [6]

عيد از منظر حضرت علي(ع)

عيد از نظر علي(ع) اين است كه: هر روزي كه در آن روز، معصيت خدا نشود و گناهي انجام نگيرد، آن روز را عيد خوانده است.

«كل يوم لا يعصي الله تعالي فيه فهو يوم عيد»

و اين فرمايش اميرمومنان(ع) اشاره به اين موضوع دارد كه روز ترك گناه، روز پيروزي و پاكي و بازگشت به فطرت نخستين است. [7]

از سويد بن عفله نقل شده است كه گفت: در روز عيد بر اميرالمومنين(ع) وارد شدم و ديدم كه نزد حضرت نان گندم و خطيفه (نان شيرمال) و ملبنه (حلوا شكري) است. پس به آن حضرت عرض كردم:

روز عيد و خطيفه؟!

حضرت فرمود: «انما هذا لمن عيد من غفرله»؛ اين عيد كسي است كه آمرزيده شده است. [8]

در خبر است: چيزي به رسم هديه نوروزي خدمت اميرالمومنين(ع) تقديم شد، حضرت پرسيد: اين چيست؟ عرض كردند: يا اميرالمومنين! امروز نوروز است. فرمود: هر روز را براي ما نوروز سازيد. [9]

عيد نوروز از منظر امام صادق(ع)

امام صادق(ع) به يكي از اصحابش به نام معلي بن خنيس در باره عيد نوروز فرمود:

«ان يوم النيروز هواليوم الذي اخذ فيه النبي(ص) لاميرالمومنين(ع) العهد بغديرخم... و هواليوم الذي ظفرفيه باهل النهروان... و هواليوم الذي يظفرفيه قائمنا اهل البيت» . [10]

نوروز، روزي است كه پيامبراكرم (ص) در غديرخم براي ولايت اميرالمومنين(ع) از مردم پيمان گرفت؛ روزي است كه آن حضرت برخوراج نهروان پيروز شد و روزي است كه قائم ما اهل بيت(عليهم السلام) ظهور خواهد كرد.

امام كاظم(ع) و جلوس عيد نوروز

از آنجايي كه عيد نوروز ريشه در سنتهاي ما ايراني ها دارد و اين موضوع به زمانهاي بسيار دور برمي گردد، پس از اسلام، بنا به نوشته مورخين، با اندك تغييراتي كه در آن به عمل آمده است، تاكنون در بين ايرانيان جاودانه است، بنابراين در صدر اسلام ايراني هايي كه در مركز خلافت به سر مي بردند، طبق سنت ملي شان به اين عيد پاي بند بودند و هداياي نوروزي را براي سلاطين خود مي بردند. پس ازامويان، عباسيان مورد توجه بعضي از مردم بودند و ايراني ها با مراجعه به دربار آنها، هدايايي را به آنها تقديم مي كردند.

در بحارالانوار روايت ذيل آمده است:

«ان المنصور تقدم الي موسي بن جعفر (ع) بالجلوس للتهنيه في يوم النيروز و قبض ما يحمل اليه...». [11]

منصور دومين خليفه عباسي به امام كاظم(ع) پيشنهاد كرد عيد نوروز جلوس نمايد تا مردم نوروز را به او تبريك گويند و هداياي آنها را دريافت نمايد... و امام(ع) با اكراه پذيرفت.

بنابراين عيد نوروز مانند بسياري از سنتهاي ملي كه با شئون اسلامي مخالفتي نداشته است، پس از اسلام درميان ايرانيان باقي مانده است.

نوروز از نظر دانشوران اسلامي

سيدبن طاووس (يكي از دانشمندان بزرگ شيعه است.) كه در باره نوروز مي نويسد:

هنگامي كه آغاز آفرينش جهان هستي در مثل چنين روزي است، شايسته است اين روز به عنوان روز عيد و شادي تلقي گردد.

ابن فهد حلي در اين زمينه مي نويسد:

«يوم النيروز، يوم جليل القدر»، نوروز، روزي گرانمايه و با منزلت است.

حضرت امام(ره) به مناسبت عيد نوروز هرسال پيامي داشت و در ديوان شعرش، ابياتي ويژه درباره عيد نوروز سروده است كه در پي خواهد آمد.

و مقام معظم رهبري در پيام نوروزي سال 1369 شمسي فرمودند:

«تحويل سال جديد شمسي كه مصادف با نوعي تحول در عالم طبيعت مي باشد، فرصتي است براي اين كه انسان به تحول دروني و به اصلاح امور روحي، معنوي و مادي خود بپردازد، ايجاد تحول كار خداست... اما ما موظفيم كه براي اين تحول در درون خود، در زندگي خود و در جهان اقدام كرده وهمت و تلاش به عمل آوريم.»

سنت هاي نوروزي

يكي از سنت هاي حسنه و با ارزش عيد نوروز كه تا روز سيزده رايج است، ديد و بازديدها است كه ميان فاميل، دوستان انجام مي گيرد و در كتب روايي ما به عنوان «صله رحم»نام برده شده است.البته لازم است، در اين باره به اولويت هايي توجه داشت:

1. ديدار از خانواده شهدا و جانبازان.

2. ديدار از بستگان نزديك.

3. ديدار از دوستان.

4. عيدي دادن مخصوصا به نونهالان.

5. آشتي دادن برادران وخواهران ديني و رفع كدورت از بين آنها.

پي نوشتها:

[*]. ماهنامه فرهنگ كوثر.

[1]. لغتنامه دهخدا، ذيل واژه عيد.

[2]. لسان العرب، ابن منظور، ج 3، ص 319.

[3]. همان، ج 8، ص‏43.

[4]. فرهنگ معين، واژه عيد و عيدي

[5]. سوره مائده، آيه 114.

[6]. تفسير نمونه، ج 5، ص 131.

[7]. تفسير نمونه، ج 5، ص 131.

[8]. بحارالانوار، ج 40، ص 326.

[9]. وسائل الشيعه، ج 12، ص 214.

[10]. بحارالانوار، ج 56، ص 119.

[11]. همان، ج 98، ص 419.

  
احكام شادي و نشاط
محمود اكبري
ماهنامه مبلغان, خرداد1383، شماره 54

شادي و نشاط همچون ساير نيازها و رفتارهاي انسان داراي احكام و آداب خاصي است . در اين نوشته كوتاه تلاش خواهيم كرد تا به برخي از آنها اشاره كنيم . برخي از شرائط شادي از اين قرار است:

1 . پرهيز از گناه
در مجالس شادي بايد از گناه و معصيت پرهيز كرد . امام صادق عليه السلام فرمودند:

«لا ينبغي للمؤمن ان يجلس مجلسا يعصي الله فيه ولايقدر علي تغييره; (1) سزاوار نيست مؤمن در مجلسي بنشيند، كه در آن معصيت خدا مي شود و او نمي تواند آن را تغيير دهد .»

2 . پرهيز از آزار مؤمنين
يكي از شرائط شادي و تفريح اين است كه با اذيت و آزار ديگران همراه نباشد . متاسفانه امروزه بسياري از شاديها همراه با اذيت و آزار ديگران است، مانند: بلند كردن صداي موسيقي، انفجارهاي تفريحي در شبهاي شادي و ...

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمودند: «من آذي مؤمنا فقد آذاني; (2) كسي كه مؤمني را آزار دهد، مرا آزار داده است .»

هشام بن سالم گويد، از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مي فرمود: خداوند مي فرمايد: «لياذن بحرب مني من آذي عبدي المؤمن; (3) آن كس كه بنده مؤمن مرا بيازارد، با من اعلان جنگ مي دهد .»

3 . پرهيز از لهو
در آيين اسلام، سرگرميهاي زيانبار و غفلت زا ممنوع است . موسيقي مطرب و غنا يكي از سرگرميهاي زيانبار مي باشد كه آدمي را از توجه به خدا و آخرت باز مي دارد، از اين رو بايسته است كه مؤمنان از آن پرهيز كنند .

غنا و موسيقي به مناسبت ميلاد معصومين عليهم السلام و در اماكن مقدسه

سؤال: اخيرا در ميلاد ائمه معصومين عليهم السلام به عنوان جشن ائمه يا مناسبتهاي ديگر تحت عنوان اجراي موسيقي سنتي كنسرتهاي موسيقي را بر پا مي كنند يا سرودهايي همراه با آهنگ به صورت طرب آور با خوانندگيهاي سبك اجرا مي كنند . آيا رواج اين حركت از سوي هر گروه و نهاد در فرهنگسراها يا مساجد و حسينيه ها چه صورت دارد و آيااساسا با توجه به سيره ائمه معصومين عليهم السلام مي توان به نام اهل بيت عليهم السلام به چنين اقداماتي دست زد؟

مقام معظم رهبري: هر گونه خوانندگي و نوازندگي كه متناسب با مجالس عيش و نوش و خوشگذراني باشد، جايز نيست و از هر كاري كه با شئونات مساجد و حسينيه ها سازگار نباشد، بايد اجتناب كرد . (4)

آية الله فاضل لنكراني: به طور كلي هر امري كه هتك و بي احترامي به ائمه اطهار عليهم السلام تلقي شود، جايز نيست و ظاهرا مجموع اين اعمال عرفا هتك محسوب مي شود . (5)

آية الله بهجت: برپايي و شركت در اين مجالس حرام است . (6)

آية الله تبريزي: اجراي موسيقي در مجالس معصومين مطلقا جايز نيست و نواختن موسيقي لهوي و گوش دادن آن هر چند در غير مجالس معصومين باشد حرام است و بين انواع موسيقي لهوي فرقي در حرمت نيست . (7)

آية الله مكارم شيرازي: كليه صداها و آهنگهايي كه مناسب مجالس لهو و فساد است، حرام است . (8)

سؤال: در راديو مدح ائمه طاهرين را با وزن و ساز و با لحن خوب مي خوانند . آيا استماعش جايز است يا خير؟

امام خميني رحمه الله: اگر غنا و موسيقي نباشد، مانع ندارد . (9)

سؤال: آيا مي توان در ولادت امامان معصوم در مسجد نوار آهنگ مذهبي غير حرام گذاشت؟

آية الله مكارم شيرازي: گذاشتن آهنگ مذهبي در مساجد و حسينيه ها مناسب نيست . از آن اجتناب كنيد . (10)

سؤال: آيا پخش موسيقي شاد به مناسبت ميلاد ائمه معصومين در مسجد شرعا اشكال دارد؟

مقام معظم رهبري: روشن است كه براي مسجد جايگاه شرعي خاصي است و چنانچه پخش موسيقي در مسجد مناسب جايگاه و احترام مسجد نباشد، حرام است; حتي اگر موسيقي غير مطرب باشد . (11)

دست زدن در اعياد مذهبي و در اماكن مقدس
سؤال: دست زدن همراه با مداحي در مجالس شادي ائمه معصومين عليهم السلام و روزهاي تولد آنها از نظر شرعي چه حكمي دارد؟

آية الله مكارم شيرازي: دست زدن اگر با امور حرام مقرون نباشد، حرام نيست; ولي در مساجد و حسينيه ها از آن پرهيز كنيد . (12)

سؤال: در مواليد حضرات ائمه در مسجد مجلس گرفته، اشعار مي خوانند و موقع خواندن اشعار، كف مي زنند، كف زدن در مسجد چه صورت دارد؟

آية الله گلپايگاني: به نظر اين جانب خالي از اشكال نيست . (13)

سؤال: در اعياد مذهبي و جشن ولادت ائمه در مسجد يا حسينيه مجلس جشن گرفته مي شود و اشعار مذهبي خوانده مي شود، آيا كف زدن در اين مجالس جايز است؟

آية الله فاضل لنكراني: در مساجد و حسينيه ها كف نزنيد . (14)

رقص
يكي از مسائلي كه در ايام مواليد ائمه و اعياد و مناسبتهاي شاد مطرح مي شود مسئله رقص است، به ويژه در برخي از مجالس زنانه مسئول جلسه حاضران را مكلف مي كند كه برخيزند و برقصند تا حاجت خويش را بگيرند و استدلالشان اين است كه خود ائمه به ما گفته اند: در شادي ما شاد و در غم ما غمناك باشيد; در حالي كه خشنودي ائمه با عمل حرام محقق نمي گردد .

امام خميني رحمه الله مي فرمايد: رقص منشا فساد است و اشكال دارد، خواه رقص زن براي زن باشد يا رقص مرد براي مرد . تنها رقص زن براي همسر جايز است . (15)

آية الله خامنه اي: رقص به طور كلي اشكال دارد، مگر رقص زن براي همسرش . (16)

آية الله فاضل: رقص زن براي جنس موافق اگر با محرمات همراه نباشد، مانعي ندارد . (17)

سؤال: آيا جايز است زن در ميان زنان برقصد و شادباش (پول) بگيرد؟

آية الله صافي: پول گرفتن در مقابل رقص جايز نيست . (18)

لطيفه گويي
سؤال: گفتن لطيفه هاي رايج در كشور كه حالت تمسخر قشر، قوم يا مناطقي از مردم كشور را در بر مي گيرد، چه حكمي دارد و شنيدن آن چه صورت دارد؟

آية الله خامنه اي: اگر استهزاء آنان محسوب شود جايز نيست . (19)

آية الله مكارم: اگر واقعا تمسخر قومي به طور عام بوده باشد، اشكال دارد . (20)

آية الله فاضل: بهتر آن است كه از اين نوع مزاحها اجتناب شود . (21)

آية الله سيستاني: اگر مستلزم هتك و توهين مؤمنين باشد، جايز نيست . (22)

آية الله صافي: اگر قصد لطيفه گويي باشد و توهين صدق نكند، اشكال ندارد . (23)

آية الله تبريزي: مسخره كردن مؤمن جايز نيست و اگر اين طور نباشد و متضمن كذب هم نباشد، مانعي ندارد . (24)

پي نوشت:

1) وسائل الشيعه، ج 11، ص 422 .

2) بحارالانوار، ج 67، ص 72، ح 13 .

3) وسائل الشيعه، ج 12، ص 264، ح 16263 .

4) مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد، ج 2، ص 36، استفتاء از مقام معظم رهبري .

5) مسائل جديد، ج 2، ص 36 .

6) همان .

7) همان .

8) مسائل جديد، ج 2، ص 37 و استفتائات جديد، ج 1، ص 145 .

9) استفتائات امام، ج 2، ص 16، س 37 .

10) استفتائات جديد، ج 2، س 705 .

11) اجوبة الاستفتائات، ج 1، ص 122، س 410 .

12) استفتائات جديد، ج 1، ص 149، آموزش فقه، فلاح زاده، ص 423 .

13) مجمع المسائل، ج 1، ص 155، س 107 .

14) جامع المسائل، ج 1، ص 95، س 307 .

15) استفتائات امام، ج 2، ص 15 .

16) مسائل جديد، ج 1، ص 204 .

17) جامع المسائل، ج 1، ص 486، س 1736 .

18) جامع الاحكام، آية الله صافي، ج 1، ص 297 .

19) مسائل جديد، ج 2، ص 59 .

20) همان مدرك .

21) جامع المسائل، ج 1، ص 639 .

22) مسائل جديد، ج 2، ص 60 .

23) همان مدرك .

24) همان مدرك 
 
منبع:به گزارش اخلاق نيوز به نقل از  شبكه اجتهاد؛