Beşeri medeniyetin asli bileşenlerinden birisi unvanıyla felsefe, İslam medeniyetinin ilk asırlarından itibaren etkin yerini aldı ve hakikatin aranmasında akli yöntemle marifetin bir dalı unvanında İslam dünyasında İslami toplumun koşul ve durumuyla uyumlu olarak İslam Felsefesi şeklinde ortaya çıktı ve hali hazırda İslam medeniyetinin düşünsel-kültürel sünnetinin bir bölümünü oluşturur.

İslam Felsefesi ve Kelamı Enstitüsü Felsefe Grubu, her kültür ve medeniyetin geleneksel mirası dikkate alınmaksızın ve başkalarının teknolojilerinden yararlanmaksızın gelişmenin mümkün olmayacağı kabulüyle İslam Felsefesi ve Batı Felsefesi olmak üzere iki alanda faaliyet gösterir. Bu grup, İslam Felsefesi alanında araştırma projelerinin uygulanmasıyla Müslüman filozoflarının düşünsel mirasını yeniden canlandırmayı hedeflemektedir. İslam Felsefesinde konu edilen görüşlerin karanlık açılarının araştırılıp aydınlığa kavuşturulması, geniş bir şekilde ele alınması ve keza görüşlerin ıslah edilmesi bu grubun en önemli hedefleri içinde yer alır. Batı felsefesi alanında da batı filozoflarının asırlarca cabalarının sonucu araştırılıp müspet noktalarından istifade edilmiş ve menfi noktaları ise eleştiriye bırakılmıştır. Bunlara ek olarak felsefe grubu İslam ve batı felsefesinin geleneklerini karşılaştırmakla bunların her birisinin güçlü ve zayıf noktaları ortaya koyarak yeni ufuklara ulaşma ve İslam medeniyetinin geliştirilmesi doğrultusunda kullanma gücüne de sahiptir.
Bu esas üzere felsefe grubu yukarda belirtilen hedeflerle uygun zengin tasarımlar yapmış ve bunları uygulama aşamasına bırakmıştır.
Uygulama merhalesine bırakılan tasarımlar için “İslam Felsefesinin Güç ve Yetenekleri ve Bunların Sosyal-Siyasal Yaşamla İrtibatı” konusunu örnek göstermek mümkündür.

Bu zengin tasarımın uygulama aşamasına sokulmasının hedefi şudur: İslam felsefesi sadece soyut ve teorik düşünce üzerinde mi durmuştur ve durması gerekir? Toplumsal ve siyasi alanlara da girmiş midir ve girmesi gerekir mi? Veya asıl itibariyle bu alanlara girme güç ve yetisi var mıdır?
Felsefe grubunun bir diğer zengin tasarımı “Nefis ve Beden İlişkisi” dir. “İslami Nefis İlmi” ve “Zihin Felsefesi” gibi iki alandaki zengin tasarımın icrasında batı hedeflenmiştir. Bu tasarıma zihin konusunda Müslüman filozoflarının yeni görüşlerinin analize dayalı araştırılıp tanıtılmasına ve Müslüman filozoflarının “Nefis İlmi/Marifetü’n-Nefs” sistemlerinin günümüzde “Zihin Felsefesi” nde konu edilen meselelerin sunumuyla ortaya konulmasına gayret gösterilmiştir. Bu sahada Müslüman filozofları kendilerine yönelik cevabı bulmalı ve “Nefis İlmi” konusunda yeni görüş ortaya koymalıdırlar.
Nefis ve beden konusu antropoloji alanında en temel konulardan birisi olup geçmişten bu güne kadar hem Müslüman filozofları ve hem de batı filozofları arasında bu konuda pek çok araştırma gerçekleştirilmiştir.