 | تبليغات |  |
|
|
| اخبار پژوهشکده الهیات و خانواده | |
|
|
|
1401/8/15 يكشنبه
در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد؛
نشست علمی نقد و بررسی کتاب «صمیمیت زناشویی»
نشست علمی نقد و بررسی کتاب «صمیمیت زناشویی» با حضور دکتر محمد ثناگویی‌زاده، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و نگارنده اثر و حجت‌الاسلام دکتر مهدی عباسی، ناقد و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث و جمعی از کارشناسان حوزه مطالعات خانواده، در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد.
انعکاس در نشریات علمی و مجامع دانشگاهی
به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، در این جلسه، دکتر محمد ثناگویی‌زاده، نویسنده و پژوهشگر این اثر، در خصوص بازتاب کتاب «صمیمیت زناشویی» در نشریات و جراید علمی کشور گفت: مقالات متعددی را از این کتاب استخراج کردیم که در نشریات علمی و پژوهشی معتبری چاپ شد؛ مانند نشریه «فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی» متعلق به دانشگاه علامه طباطبایی که بحث الگوی اسلامی غنی‌سازی صمیمیت زناشویی را منتشر کرد. «پژوهش‌نامه اسلامی زنان و خانواده» یکی از نشریاتی است که مقاله دیگری از این کتاب را تحت عنوان تدوین برنامه اسلامی غنی‌سازی صمیمیت و اثربخشی بر رضامندی زناشویی و صمیمیت به چاپ رساند. به لحاظ الگوی فرایندی، الگوی خودمراقبتی منظم در صمیمیت زناشویی هم در نشریه «روانشناسی فرهنگی» انتشارات سمت منتشر شد.
ثناگویی‌زاده درباره کرسی‌های نقد و بررسی این اثر گفت: دو کرسی در خصوص این کتاب تا کنون برگزار شده است. کرسی‌های ایده‌پردازی و علمی ترویجی. در کرسی اول در خدمت دکتر پسندیده بودیم و در کرسی دوم، در خدمت دکتر خدابحش احمدی، استادتمام دانشگاه علوم‌پزشکی بقیةالله.
او با بیان استقبال جامعه دانشگاهی از کتاب مذکور افزود: برخی از اساتید به بنده عرض کردند که این کتاب را در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان یک متن درسی قرار داده‌اند. این یعنی کتاب جایگاه موثری را در میان متون آموزشی پیدا کرده است. از سوی دیگر، بنده استاد راهنمای پایان‌نامه‌هایی بوده‌ام که در زمینه صمیمیت ارائه شده از مدل و الگویی که این کتاب ارائه کرده، استفاده کرده‌اند. دانشجویان دیگری هم که با اساتید دیگری مرتبط‌اند، علاقه‌مند بودند از مدل این کتاب استفاده کنند.
فقدان صمیمیت، پیش‌آگهی برای طلاق
این مولف و پژوهشگر با اشاره به موضوع محوری کتاب «صمیمیت زناشویی» بیان کرد: صمیمیت یکی از سازه‌های مهم و تاثیرگذار در حوزه روانشناسی ازدواج و خانواده است. وقتی مشکلاتی را در حیطه روابط زوج‌ها ریشه‌یابی می‌کنیم، متوجه فقدان یا کاهش صمیمیت می‌شویم که این خود مولفه‌ای برای پیش‌آگهی از موضوع طلاق است. همچنین، مسئله یا سازه صمیمیت مولفه‌ای است که به‌شدت با حوزه سلامت روان و بهداشت روان زوج‌ها مرتبط است. به‌نحوی که اگر صمیمیت در روابط زناشویی کاهش یابد، زمینه‌هایی از اختلالات در برخی زوج‌ها مشاهده می‌شود؛ مانند افسردگی و اضطراب. حتی اگر یکی از زوج‌ها به اختلالاتی از این دست مبتلا باشد، صمیمیت یک راه درمان موثر برای این مسائل محسوب می‌شود. بنابراین، صمیمیت عنصری موثر در حیطه روابط زناشویی و سلامت روان است.
مراحل نگارش و پژوهش
ثناگویی‌زاده با بیان اینکه نگاهش در این کتاب، یک نگاه مبتنی بر پارادایم دینی و اسلامی است، درباره شیوه پژوهش و نگارش اثر نگاشته‌شده افزود: ما کار را با یک مطالعه کیفی شروع کردیم. یکی از روش‌های معتبر که امروزه در بحث متون مطرح است، بحث روش‌های کیفی است. ما در این کتاب از یکی از روش‌های خوب مطالعات کیفی تحت عنوان گراندد تئوری یا همان نظریه داده‌بنیاد استفاده کردیم. بر همین اساس، روایات مختلفی را که در حوزه روابط زوج‌ها بود، رصد و بررسی کردیم و پس از آن، به جمع‌آوری عمیقی از این روایات و آیاتی که در حوزه روابط زوج‌ها بود، رسیدیم. یعنی در مرحله اول دیتاها را گردآوری کردیم. در مرحله دوم که حدود یک سال به‌شدت برایش وقت گذاشتیم، صرفا به تحلیل این روایات پرداختیم و کدهای مختلفی را از این روایات در حوزه روابط صمیمانه استخراج کردیم.
دسته‌بندی روایات، مبنایی برای جمع‌آوری داده‌ها
او با اشاره به اینکه روایات مربوط به روابط زوج‌ها در سه حوزه دسته‌بندی می‌شدند، اظهار کرد: برخی از روایات، روایات تبیینی و توصیفی هستند. به این معنا که توصیف یک رابطه صمیمانه را مطرح می‌کنند. برخی از روایات، روایات ارزشی بودند. یعنی وقتی توصیه‌ای را مطرح یا به مولفه‌ای اشاره می‌کنند، به نوعی پیوند بین آن توصیه و آن ارزش را مطرح می‌کنند؛ مثل آن روایتی که می‌گوید اگر مردی کنار همسرش بنشیند، ثوابش بیشتر از اعتکاف در مسجد پیامبر است. دسته دیگر، روایات تجویزی هستند که دستورالعمل می‌دهند و شامل روایات بسیاری می‌شوند.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: روایاتی که ما بررسی کردیم، دو جنبه اصلی را شامل می‌شدند. یکی جنبه مثبت در روابط صمیمانه و اصول و ابعاد آن، و دیگری جنبه‌های منفی روابط صمیمانه؛ یعنی آن اتفاقاتی که اگر در حوزه روابط زوج‌ها پیش بیاید، باعث کاهش صمیمیت می‌شود. در جنبه‌های مثبت ما به ابعاد صمیمیت توجه کردیم. آنچه از روایات متوجه شدیم، این بود که این روایات به نیازهایی که زوج‌ها برای یک رابطه صمیمانه نیاز دارند، اشاره می‌کنند. ما این نیازها را در هفت بعد طبقه‌بندی کردیم: نیاز به صمیمیت کلامی، نیاز به صمیمیت اقتصادی، نیاز به صمیمیت همباشی، نیاز به صمیمیت جسمی، نیاز به صمیمیت جنسی، نیاز به صمیمیت عاطفی، نیاز به صمیمیت معنوی. در هرکدام از این ابعاد، در روایات موانعی هم طرح شده بود. مثل تحمیل‌کردن بدون درک طرف مقابل.
برای ما جالب بود که در روایات اصولی را در صمیمیت دریافت کردیم. مثلا اگر قرار است در روابط صمیمت محقق بشود، نیاز به یک دوسویگی دارد. یعنی نمی‌‌توان صمیمیت را یک‌سویه در روابط زناشویی ایجاد کرد. مثل روایتی که به دوسویگی آراستگی زن و مرد اشاره میکند.
نکته دیگر این است که صمیمیت را می‌شود کاهش یا افزایش داد. در روایات مطرح شده که اگر میخواهید این رابطه و صمیمیت ایجاد شود، این اقدامات باید انجام شود. یعنی برخی رفتارها را باید بیش از اندازه انجام دهید.
همه این‌ها نشان دهنده این است که در روابط زناشویی به یک خودآگاهی نیاز است و زن و مرد باید به تفاوت‌های جنسیتی یکدیگر واقف باشند.
این پژوهشگر افزود: ما طبق روایات، روابط صمیمانه را در چهار منطقه هیجانی دسته‌بندی کردیم. منطقه هیجانی لذت، رضایت، غم، خشم.
بانک صمیمیت
او در خصوص مفهوم بانک صمیمیت که از ابداعات نویسنده است عنوان کرد: ما در نهایت به تکنیکی رسیدیم تحت عنوان بانک صمیمیت و یک فرایند خودمراقبتی منظم. در بانک صمیمیت، دو سازه از صمیمیت را مورد توجه قرار دادیم. یک سازه صمیمیت انتظاری و یک سازه صمیمیت تجربه و واقعی. صمیمیت انتظاری یعنی صمیمیتی که زوج‌ها انتظار دارند در روابطشان وجود داشته باشد. صمیمت واقعی یعنی آنچه در حال حاضر در روابطشان محقق شده است. اگر این دو سازه با هم همخوان یا نزدیک به هم باشند، حاکی از این است که طبق آن مناطق هیجانی چهارگانه، در منطقه هیجانی رضایت و لذت قرار می‌‌گیرد. اگر این دو سازه از هم دور باشند، نشان‌دهنده شکاف است و وارد منطقه هیجانی غم و خشم می‌شود.
در ادامه نشست، دکتر مهدی عباسی به‌عنوان ناقد سخنان خود را اینگونه آغاز کرد: بخش پیوست مربوط به کدهای احادیث بهتر است از کتاب حذف شود. این باعث حجیم شدن کتاب شده و مردم بی‌حوصله این زمانه را پس می‌زنند. بهتر است این احادیث به پاورقی منتقل شود.
او در خصوص ویژگی‌های مثبت اثر گفت: نویسنده در مبحث صمیمیت مدل‌پردازی را از یک نقطه در منابع اسلامی شروع کرده و عملیاتی‌سازی را پیش برده و کارآمدی‌اش را بررسی کرده است. کمتر کاری بر اساس این راهبرد دیده می‌شود. این یکی از مزیت‌های خیلی مهم این کار است و ارزش موضوع را چند برابر کرده است.
عباسی در ادامه به بیان ایرادات متن پرداخت و افزود: بعضی از معادل‌هایی که در این کتاب انتخاب شده، باید اصلاح شوند. مثلاً تعبیر افکشن به هیجان ترجمه شده؛ در حالی که به عاطفه معادل‌یابی می‌شود. یا بعضی از مفهوم‌سازی‌ها مثل همباشی معادل جالبی نیست و مفهوم منفی و مضری دارد.
در ادامه جلسه دیگر حضار نشست از زوایای مختلف به بیان نظرات خود در خصوص این اثر پرداختند. گفتنی است کتاب «بانک صمیمیت» را پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به زیور طبع آراسته و در سال 1399 چاپ اول آن را روانه بازار نشر کرده است.
مشاهده در خبرگزاری ایکنا
مشاهده در روزنامه اصفهان زیبا
مشاهده در پایگاه خبری صاحب نیوز
|
| |
|
تعداد بازديد اين صفحه:
589
|