مقدمه
ادبيات و هنر، به عنوان بيان و زباني لطيف، پراحساس، تأثيرگذار و ماندگار، بهترين و فراگيرترين شيوۀ ارتباط و تبليغ انديشهها و معارف اسلامي است. بنابراين در پيشينۀ ديني ما عنايت به هنر و ادب، خميرمايۀ تبليغ دين شده است و تجلي بزرگترين اعجاز ادبي ـ هنري در قرآن و ادامه اين جلوه در نهجالبلاغه و ديگر سخنان پيشوايان دين(عليهم السلام) گواه آشكاري بر اين سخن است. همچنين هنر آفريني مسلمانان در خلق آثار ادبي و هنري گرانسنگ و شگفت آفرينيهايشان در بنا و تزئين مساجد و مدارس، مقوله ادب و هنر را در تار و پود فرهنگ و تمدن اسلامي دوانده و آن را جلوه و جمالي افزون بخشيده است. بر اين اساس، دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم كه قطعاً رسالت اصلي آن، بسترسازي براي تبليغ بهتر و فراگيرتر است، در بعد آموزش هنر و ادب با رويكرد ديني و تبليغي، همه ساله دورههاي آموزشي كوتاه مدت و تكميلي را براي طلاب و فضلاي حوزه علميه سامان داده است.
تعريف و هدف
دفتر تبليغات اسلامي اين افتخار را دارد كه مؤسس و پايهگذار ارگانيسم آموزشهاي ادبي هنري در حوزه علميه بوده است و سالهاي سال نيز تنها ارگاني بوده كه در جهت احيا و گسترش ادب و هنر در حوزه، تلاش چشمگير و پرثمر داشته است.
آموزشهاي ادبي هنري در سالهاي نخستين در دو حوزه: ادبيات و فيلمسازي شكل گرفت و در اين دو حوزه، فعاليتهاي آموزشي منجر به برنامههاي توليدي ارزشمندي شد. در سالهاي بعد، تقاضاها و ضرورتها باعث گرديد كه دفتر تبليغات اسلامي، رشتههاي ديگري را نيز راهاندازي و فعال كند.
از سال 1367 تاكنون، همه ساله در اكثر رشتههاي ادبي ـ هنري؛ به ويژه ادبيات و هنرهاي تجسمي، دورههاي آموزش در سطوح گوناگون برگزار شده و خوشبختانه پس از سالها تلاش در اين زمينه، اينك شاهديم كه اينگونه فعاليتها در حوزههاي علميه نهادينه شده و مراكز بسياري در بدنه حوزهها با اين سمت و سو تأسيس گرديده است.
دورههاي آموزشي ادبي ـ هنري در قالب دورههاي كوتاهمدت يك ساله و در دو سطح مقدماتي و تكميلي به اين منظور طراحي شده است كه طلاب و فضلا را با حوزههاي بياني هنري و ادبي گسترده و كاربرد تبليغي آن آشنا ميكند تا بتوانند در فعاليتها و رسالتهاي تبليغي خود به گونهاي مؤثرتر و عميقتر با مخاطبان ارتباط برقرار كنند. ديد كاربردي به اين دورههاي آموزشي باعث شده است كه از بسياري بحثهاي نظري كمثمر پرهيز شود و مباحث به گونهاي تدوين شده؛ كه هنرجويان به سرعت با رشته آموزشي مورد علاقه خود درگير شوند، اما بدون شك براي رسيدن به ورزيدگي و كمال، مداومت و پشتكار هنرجويان ضروري است. بنابراين در پايان هر دوره، تشكلهايي در قالب كانون و انجمن پيشبيني شده است تا با برنامههاي حمايتي و آموزشي، بستر را براي رشد و شكوفايي خلاقيتها و آفرينشهاي ادبي هنري فراهم كند.
در ترسيم جديد فعاليت اين مركز به دو مقوله مهم، توجه ويژهاي صورت گرفته كه در برنامههاي توسعهاي نقش تعيين كننده و پرثمري خواهد داشت:
1. تأكيد بر مقوله پژوهش در حوزۀ هنر و ادب (در شكل ساختار پيشنهادي و در برنامههاي آموزشي)؛ اين مقوله، از موضوعات بسيار مهم در حوزه روشنفكري ديني و نظريه پردازي است و نهادهاي فرهنگي هنري كشور آن را به حق از حوزه هاي علميه و فرهيختگان آن مطالبه دارند و متأسفانه تاكنون مورد بي مهري و غفلت واقع شده است.
2. تكميل برنامه هاي آموزشي در قالب تشكلهاي ادبي ـ هنري، انجمنها و كانونها، با هدف حمايت و تشويق هنرمندان و اديبان موفق، جلوگيري از هرز رفتن و يا انحراف استعدادهاي خلاق و جريانسازي در حوزه ادب و هنر ديني.