قرآن کریم به کتاب هدایتگر بشری و منبع فیض الهی، موارد بسیاری را برای دستیابی مومنان به تقوا مطرح کرده ، که در این نوشتار به اختصار به برخی از آنها اشاره می کنیم.

1. تقویت ایمان و باورهای دینی

یکی از راه‌های به دست آوردن ملکه تقوا، تقویت باورهای دینی و ایمان به خدای متعال، حقانیت بعثت انبیاء و کتب آسمانی از طریق مطالعه و تفکر در حوزه‌های معرفتی و بینش دینی است. رعایت تقوا، عملی است که برخاسته از ایمان انسان است و آدمی تا ایمان قوی و شناخت شفافی نسبت به حقایق هستی و اعتقادات دینی نداشته باشد، ضامن اجرایی نخواهد داشت. در قرآن مجید در موارد متعددی، تقوا مشروط به ایمان شده است[1].

2. شناخت احکام عملی دین

یکی دیگر از راه‌های دستیابی به تقوا، آشنایی با احکام عملی اسلام است، زیرا آگاهی نسبت به معارف دینی و احکام عملی، لازمه تقواپیشگی است و کسی که کارهای زشت و زیبا را به خوبی نشناسد، نمی‌تواند آنها را ترک کند و اینها را به جای آورد. قرآن مجید، عالی‌ترین درجه تقوا را که خوف و خشیت الهی است، منحصر در قشر ارزشمند دانشمندان دانسته، می‌فرماید:

«انما یخشی الله من عباده العلما[2]

تنها بندگان دانشمند خدا، از او می‌ترسند».

3. انس با محافل مذهبی

انس و شرکت در مجالس و محافل مذهبی، همراهی مؤمنان، همنشینی با عالمان ربانی، مطالعه سیره عملی رهبران معصومc و همچنین مطالعه زندگی و سیره عملی عالمان وارسته، اهل تقوا و سلوک، همچنین سرگذشت گناهکاران و سرانجام منحرفان از راه خدا و تقوا، همگی راه‌هایی هستند که به تقویت بعد معنوی انسان خواهد انجامید و در رشد تقوا نقش مؤثری دارد.

4. شیطان شناسی

به دست آوردن ملکه تقوا بدون شناخت دقیق شیطان و دسیسه‌های آن ممکن نیست؛ زیرا شیطان، ترفندهای فراوانی را برای جلوگیری از رسیدن انسان‌ها به ملکه تقوا به کار می‌گیرد. بر همین اساس تأکیدات فراوانی در قرآن در مورد، وسوسه‌ها[3] و توطئه‌های شیاطین و شیطان‌صفتان، مطرح و از عواقب پیروی از آنها به مؤمنان هشدار[4] داده شده است.

5. پرستش خدا

اگر تقوا به سنگری تشبیه گردد که مؤمن در آن به جنگ با شیطان می‌پردازد، عبادت و پرستش، نقش ارتباط مستمرّ و دریافت فرمان و کمک از فرمانده مطلق هستی را ایفا می‌کند و هرچه این ارتباط قوی‌تر و بیشتر باشد، رزم، سنگر و رزمنده نیز قوی‌تر و محفوظ‌ترند و مأموریت نیکوتر انجام می‌گیرد و اگر برعکس، ارتباط ضعیف و اندک باشد، آسیب‌پذیر خواهند شد. قرآن مجید این واقعیت را در دو آیه بیان کرده است، نخست درباره مطلق عبادت می‌فرماید:

«یا ایها الناس اعبدوا ربکم الذی خلقکم والذین من قبلکم لعلکم تتقون^[5]

‌ای مردم! پروردگارتان را که شما و پیشینیانتان را آفریده بپرستید، شاید تقواپیشه کنید».

اما درباره عبادت خاصی چون روزه می‌فرماید:

«یاایها الذین آمنوا‌کتب علیکم‌الصیام کماکتب علی‌الذین من قبلکم لعلّکم‌تتقون^[6]

‌ای کسانی که ایمان آورده اید، روزه بر شما مقرر شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرر شده بود، شاید متقی شوید».