واسعی
عضو هیأت علمی گروه هنر و تمدن اسلامی مطرح نمود: رویکردتمدنی به مثابه پیوست حکمرانی حکمرانی اسلامی به ویژه در حوزه چگونگی حکومت گری، به شدت متأثر از اندیشه ایرانشهری بود.

به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، سیدعلیرضا واسعی، عضو هیأت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی در نخستین همایش الهیات شهر که با مشارکت مراکز مختلف در بنیادپژوهش های اسلامی مشهد، ذیل عنوان رویکردهای تمدنی به مثابه پیوست حکمرانی با تأکید بر اندیشه ایرانشهری به ارائه سخنرانی پرداخت. وی با ذکر دو مقدمه بحث خود را آغاز کرد و گفت: اولا نباید میان اعراب و اسلام خلطی صورت گیرد و آن چه در باره عربان گفته می شود مترادف با اسلام دانست و دیگر آن که میان ایرانیان و پادشاهان ایرانی یا حکومتگران ایران نیز نباید خلطی صورت داد، چون ایران و فرهنگ ایرانی در حکومت و سیاست خلاصه نمی شود.

وی در ادامه به نوع نگاه مسلمانان به ویژه پیامبر(ص) به ایرانیان اشاره کرد و گفت: دو جمله مهم از آن حضرت نقل است که نشان دهنده وجاهت ایرانیان نزد ایشان و نیز گفتمان حاکم بر ذهنیت عربان است. از آن جناب نقل است که من در زمان پادشاه دادگر به دنیا آمدم و این سخن، اگر برساخته و جعلی هم باشد، باز نشان دهنده نوع نگاهی است که مسلمانان نسبت به ایران و حکمرانی آن داشتند. بر پایه این سخن، هم حکومت داری ایرانیان مورد عنایت قرار گرفته، همه اهتمامی که به مقوله عدالت داشته اند. سخن دیگر که در سال آخر زندگی آن حضرت ابراز شد به تقابل فیروز ایرانی با اسود عنسی که مدعی پیامبری بود، برمی گردد. در خصوص این واقعه پیامبر می گوید: اسود به دست مردی  پاک از اهل بیتی پاک کشته شد، سخنی که آشکارا از نگاه نبوی به ایران پرده برمی دارد.

واسعی سپس عوامل آشنایی اعراب با ایرانیان را مورد مداقه قرار داد و در این راستا به سه نکته توجه داد: نکته اول تعامل دیرینه عرب ها با ایرانیان بود که در حوزه های مختلفی قابل پی جویی است، دیگر هم گونگی فرهنگی و تأثری است که عرب ها از فرهنگ ایرانی داشتند و سه دیگر اهمیتی که ایران در ذهنیت دیگران، به ویژه عربان داشت تا جایی که به منزله آرمانی برای آنان به شمار می آمد.

وی  با بیان داد و ستدهای فکری و فرهنگی که در جنبه های مختلفی وجود داشت، به طور خاص به نقشی که حکمرانی ایرانشهری در حیات سیاسی مسلمانان ایفا کرد، پرداخت و سه عرصه  را مورد تأکید قرار داد: تأثیری که ساختار حکومت گری ایرانی بر دستگاه حاکمیت مسلمانان گذاشت تا آنجا که نظام دیوانی و وزارتی و نیز ولایتعهدی از آن گرفته شد، دیگر آداب و تشریفات ایرانی که همچون سنتی قابل اتباع برای حاکمان درآمده بود و سوم، ادبیات و اصطلاحات سیاسی بود، سه عرصه ای که حکمرانی با آنها معنا می شود.

عضو هیأت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی هم چنین تأکید کرد خلافت دیرپای عباسیان که بی تردید بر الگوی سیاسی ایرانی استوار بود و اساسا این ایرانیان بودند که آن را شکل و سامان داده و پیش بردند، اما شگفت آن که خلافت امویان نیز که با تعصب عربی پیش می رفتند، بناچار از این الگو پیروی می کردند، چنان که از سلیمان بن عبدالملک (پنجمین خلیفه اموی) نقل است ایرانیان هزار سال حکم راندند بی آنکه ساعتی به ما نیاز داشته باشند و ما یک صد سال حکومت کردیم، بی آن که ساعتی از آنان بی نیاز باشیم. تجربه و فرهنگ سیاسی ایران، حتی تا دورترین نقاط سرزمین های اسلامی رسوخ یافته بود.

واسعی در پایان از رویکردهای تمدنی در حوزه حکمرانی به عنوان اصلی بنیادین سخن به میان آورد و گفت: تمدن یا شهرآیینی، توان زندگی همگرایانه و مشارکت پذیرانه با دیگران است که با اصولی تحقق می پذیرد. به نظر می رسد سه اصل از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ اصل آگاهی و دانایی نسبت به زندگی و تعامل با دیگران که در ادبیات سیاسی کهن از آن به حکمت نام برده می شد. بی گمان جامعه انسانی، بدون آگاهی پایداری نمی یابد و دیگر عدالت و برابری است که در فرهنگ اسلامی نیز بر آن اصراری بیش از حد رفته است و در اندیشه ایرانشهری، به عنوان اصلی پایدار دیده می شود، به گونه ای که حتی برای عضو کوچک جامعه گاه چنین امکانی وجود داشت که علیه حاکم طرح دعاوی کند و سوم شایسته سالاری یا واگذاری امور به شایستگان بود که با همه نقض و تخلف ها هم چنان در سرلوحه دغدغه ها قرار داشت. غزالی در نصیحه الملوک می نویسد: نقش انگشتری (مهر) خسروی ایران چنین بود: بِه مِه، نه مِه بِه، آن که بهتر است، بزرگ تر است، نه او که بزرگ تر است بهتر.

وی هم چنین گفت: تاکید بر این رویکردها به عنوان پایه های زیست اجتماعی و سیاسی، در متون کهن ایرانی مشهود است و از آن طریق به متون عربی و اسلامی راه یافته است. بدیهی است زمینه های اسلامی چنین رویکردهایی، میدان گشاده ای را فراروی این رویکردها می نهاد.

 
امتیاز دهی
 
 

بيشتر

























کلیه حقوق این سایت در اختیار دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان رضوی می باشد


 

 

   
خانه | بازگشت |
Guest (PortalGuest)

دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم (شعبه خراسان رضوي)
مجری سایت : شرکت سیگما