نويسنده: احمد نوروزي
منبع: تبيان زنجان (www.tebyan-zanjan.ir)


پر كردن بهينه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان از شمار مسايل مهم اين قشر آينده ساز و ارزشمند است.
فراغت در لغت به معناى آسايش، آرامش و استراحت است و آزاد بودن از كار روزانه و هرگونه فرصت و مجال ديگر نيز معنى مى دهد. در حقيقت فراغت اغلب در برابر اشتغالات و درگيرى هاى روزمره كه نوعا سبب خستگى مى شود به كار مى رود.با اين تعريف اوقات فراغت مى تواند پربارترين و شوق انگيزترين لحظات و برعكس ملال آورترين و بى بارترين و حتى مفسده انگيزترين دقايق باشد.
 
چند كاركرد اوقات فراغت :
۱- اوقات فراغت و تجديد قوا
۲- اوقات فراغت و خلاقيت
۳- اصلاح رفتار و تعالى شخصيت انسان
۴- اوقات فراغت و اشاعه فرهنگ عمومى
زيان هاى عدم برنامه ريزى اوقات فراغت
ساختار جمعيتى نشان مى دهد كه كشور ما از جوان ترين كشورهاى دنيا است. اين موضوع گذشته از مزايا و معايب آن، لزوم برنامه ريزى هاى دقيق و كارشناسانه را براى نسل جوان جامعه خاطرنشان مى كند. آمار جمعيتى كشور نشان مى دهد كه ۵۹ درصد جمعيت زير ۲۴ سال است، بنابراين قشر عظيم جوان و نوجوان نيازمند عنايت و توجه بيشترى در زمينه برنامه ريزى براى گذراندن اوقات فراغت هستند. چنان چه مسوولان جامعه و خانواده ها هدايت و راهنمايى نوجوانان و جوانان را در خصوص اوقات فراغتشان برعهده نگيرند، احساسات نوجوانى آنان و يا مروجين بى رحم فرهنگ منجمد غرب راهنماى اين نسل ارزشمند و آينده ساز خواهد شد و نه تنها نوجوانان و جوانان نخواهند توانست از اوقات فراغت خود بهره بگيرند بلكه اوقات فراغت آنان با ابتذال پر خواهد شد.
فعاليت هاى گذراندن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان:
۱- ورزش: ورزش و بازى از قديم يكى از شكل هاى مهم گذراندن اوقات فراغت بوده است و بسيارى از دانشمندان گرايش انسان به ورزش و بازى را ناشى از يك نياز فطرى و غريزى مى دانند.
۲- هنر و فعاليت هاى مربوط به آن: خلق و ايجاد اصولا لذت بخش و تحرك كننده ذوق انسان است. لذتى كه از پديد آمدن يك اثر هنرى و يا از تهيه و تكميل يا تعمير وسايل مورد نياز زندگى با كوشش شخص به انسان دست مى دهد در اصل نوعى تغذيه روان و تقويت استعدادهاى نهفته انسانى را به همراه دارد.
۳- سير و سياحت: سير و سياحت يكى از بهترين برنامه هاى اوقات فراغت در سراسر جهان است. مهم ترين فايده مسافرت شناخت ويژگى هاى انسان هاى ديگر شهرها و آشنايى با مذاهب و فرهنگ ها و سنن ديگر شهرهاست.
۴- مطالعه: مطالعه كتاب هاى گوناگون در زمينه هاى سياسى، فرهنگى، رمان، ادبى شعر و … است نكته مهم در مورد مطالعه كتاب هاى متنوع غيردرسى و مطالعه آزاد اين است كه فرد از همه كتاب ها از هر فرهنگ و ملت استفاده نمايد و خود را مقيد به يك نوع كتاب و در يك زمينه خاص نكند.
۵- شركت در مسابقات و جشنواره ها: مسابقات چون با تشويق و جايزه مادى و كسب مقام معنوى همراه است بهترين انگيزه براى گذران اوقات فراغت مى تواند باشد. انواع مسابقات عبارتند از: ۱- مسابقات فرهنگى مذهبى ۲- مسابقات هنرى ۳- مسابقات علمى ۴- مسابقات ورزشى ۵- مسابقات آموزشى و تربيتى.
۶- كار:تشكيل اردوهاى كار در زمينه هاى توليدى اعم از صنعتى، كشاورزى و خدماتى به طورى كه مقررى مشخصى نيز براى نوجوانان و جوانان در نظر گرفته شود كه اين امر نه تنها در پر نمودن بهينه اوقات فراغت آنان موثر خواهد بود بلكه باعث رشد اجتماعى آنان نيز مى شود.
۷- بوستان هاى شهرى: از آنجا كه بوستان هاى شهرى نيز از اماكن مناسب براى پر نمودن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان به شمار مى آيند بايد اين مكان ها از زمينه هاى گرايش به انحرافات پاكسازى شوند و بدين منظور نيروهاى متعهد آشنا به علوم رفتارى و آگاه به مسايل جوانان و نوجوانان براى اجراى فرضيه امر به معروف و نهى از منكر ضرورى است.

منابع

۱- محمد على كشاورزى ـ مسايل جوانان و نوجوانان، تهران، انتشارات روزبهان، ۱۳۸۵
۲- سيداحمد احمدى ـ روانشناسى نوجوانان و جوانان، نشر نخستين ۱۳۷۸
۳- فضل الله شاهلويى پور، پروين قائمى ـ روانشناسى بلوغ و تربيت جنسى كودكان ونوجوانان، تهران انتشارات حسام، ۱۳۷۰
۴- كتايون تجلى ـ دنياى پسران، نشر پيدايش، ۱۳۷۹