نويسنده: اوجاقي ناصرالدين
ناشر: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ( ره )
ناشر اصلي: قم
قطع: شوميز
تعداد صفحات: 224
نوبت و سال انتشار: نوبت اول 1388ش
قيمت: 27000
شابك: 7-455-411-964 - 978
چكيده:
در اين پژوهش ديدگاههاي مختلف متكلمان شيعه درباره علم امام و منابع اين علم و رابطه آن با علم خداوند متعال ارائه شده و موارد علم ائمه و گستره آن مورد بحث و بررسي كلامي قرار گرفته است .
موضوع: كلام اسلامي
توضيحات:
در اين پژوهش ديدگاههاي مختلف متكلمان شيعه درباره علم امام و منابع اين علم و رابطه آن با علم خداوند متعال ارائه شده و موارد علم ائمه و گستره آن مورد بحث و بررسي كلامي قرار گرفته است . نويسنده، ابتدا كلياتي درباره مفهوم علم ، امام و اماميه ارائه نموده سپس به تفكيك دورههاي زماني از قرن اول تا هفتم هجري به تبيين ديدگاههاي كلامي متكلمان شيعه اماميه درباره علم امام و محدوده اين علم پرداخته است . در همين راستا وي ابتدا از منظري روايي روايات مربوط به ماهيت علم امام معصوم و گستره آن را مشخص كرده و مباحثي كلي در مورد علم امام ، لدني بودن علم، فوق بشري بودن آن ، احاطه به غيب و علوم غيبي ، منابع علم امام ، آگاهي امام به عوالم ملكوتي و ضماير انسانها ، محدوديتهاي علم امام ، علم او به گذشته و آينده تا روز قيامت و ... را ارائه كرده است . آنگاه به بررسي ديدگاه اصحاب ائمه در مورد جايگاه علم امام ، آگاهي امام از علوم ديني و غير ديني مانند علم منايا و بلايا ، علم به اسامي شيعيان و آگاهي از كليه حوادث عالم هستي و منابع ديني علوم پرداخته و به تفكيك قرن از قرن اول تا هفتم هجري به تبيين اين ديدگاه پرداخته است . در همين زمينه، نگارنده به مكتبهاي مهم كلامي شيعه اماميه مانند مكتب بغداد و مكتب قم اشاره كرده است و مباحثي مانند موارد علم امام و منابع آن و ماهيت علم امام و موارد آن را از منظر متكلمان برجسته اين دو مكتب فكري مطرح كرده است. در فصل بعدي كتاب وي به ديدگاههاي كلامي مطرح در قرن هفتم هجري در مورد علم امام اشاره كرده و در اين زمينه نخست به بررسي ديدگاههاي كلامي ابن ميثم بحراني در مورد احاطه امام به علم غيب ، آگاهي او از احكام ديني و حكومتي و آگاه بودن از زمان شهادت خود پرداخته است. آنگاه آراي كلامي سيد بن طاووس ، عمادالدين طبري و علامه حلي را در مورد علم امام به همه معلومات بشري و فوق بشري بيان كرده است . در همه موارد ذكر شده، نويسنده به استناد متكلمان شيعي در مورد علم امام به آيات و روايات و ادله عقلي اشاره و استدلالهاي آنان را به صورت روشن تبيين نموده است . علم امام به همه معلومات اعم از ديني و غير ديني از ديدگاه نويسنده در بين متكلمان شيعي هميشه داراي طرفداران و مخالفيني بوده است به طوريكه متكلمان مكتب بغداد علم امام را منحصر در علومي ميدانند كه از پيامبر اسلام به آنها به ارث رسيده است كه در اين زمينه نويسنده استدلال موافقان و مخالفان را ارائه كرده است. در مورد احاطه امام معصوم به علوم غيبي نيز نويسنده ديدگاه غالب را ديدگاه متكلماني ميداندكه قائل هستند كه در صورت مصلحت امام معصوم از رخدادهاي غيبي مطلع ميشود كه اين مسأله نيز با اعلام الهي براي آنان امكان پذير خواهد بود . در مورد كيفيت و ماهيت علم امام نيز كه آيا اين علم علم لدني و موهبتي است و يا از علوم اكتسابي ميباشد نويسنده ادله مختلف متكلمان شيعي را مطرح كرده و اختلاف نظر آنان را در اين زمينه منعكس كرده است . از نظر وي مطلبي را كه در مورد ديدگاههاي متفاوت در مورد علم امام (ع) كاملاً به چشم ميخورد آزادانديشي متكلمان شيعي در اين باره است كه وي اين مشي علماي شيعه را پسنديده و آن را موجب شكوفايي و پويايي علوم شيعي به ويژه كلام اسلامي دانسته است . وي استدلالي كردن مطالب كلامي را امري مهم دانسته و مسأله مورد نظر در اين كتاب را از عهده استدلال عقلي خارج دانسته است .