به  گزارش پایگاه خبری دفتر تبلیغات اسلامی (تبلیغ نیوز) به نقل از ایکنا، سیدعلیرضا واسعی در نشستی از سلسله نشست‌های «خوانش تمدنی قرآن» که به ‌صورت مجازی به همت پژوهشکده اسلام تمدنی برگزار شد، اظهار کرد: بی‌گمان شکل‌گیری جامعه متعالی انسانی که در آن امکان فعالیت، شکوفایی و خلاقیت فرهنگی برای همه آدمیان فراهم باشد دارای اصولی است؛ در این رابطه از دو آیه ابتدایی سوره مبارکه «مائده» پنج اصل تمدنی قابل استخراج می باشد که به عبارتی شکل گیری جامعه متمدن بدون این ارکان اساساً میسر نیست.
وی عنوان کرد: اصل اول داشتن چنین جامعه‌ای، "پای‌بندی به وفای عهدی است که انسان می‌بندد"؛ البته خطاب آیات در این سوره به مؤمنان، مسلمانان و طبیعتاً ناظر به جامعه اسلامی است، اما با این وجود هم قابلیت انتقال به جوامع دیگر و هم در تعامل مسلمانان با دیگر اقشار و ادیان قابلیت توسعه و گسترش دارد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: وفای به عهد اصل مهمی در حیات اجتماعی است و اگر در جامعه‌ای چنین پای‌بندی وجود نداشته باشد، بی‌گمان به نابودی کشیده خواهد شد؛ زیرا وفای به عهد است که انسجام اجتماعی، اعتماد انسان‌ها به یکدیگر و تکیه آدمیان به یکدیگر را فراهم می‌کند.
واسعی اصل دوم در راستای ایجاد جامعه متمدن را "احترام به سنت‌ها" عنوان کرد و گفت: گرچه در قرآن مراد از سنت‌ها مناسک حج، توجه به ماه حرام و مسجدالحرام و یا مکه است، اما در واقع سنت‌ها، شعائر و آداب اجتماعی کارکرد بسیار اساسی در حیات انسان‌ها دارند و به همین دلیل باید مورد احترام و توجه قرار گیرند.
وی اظهار کرد: نکته جالب توجه این است که اسلام بسیاری از سنت‌های پیش از خود را تأیید کرده و تا جایی که با بنیادهای فکری اسلامی و مبانی عقیدتی مسلمانان در تعارض نبود مورد پذیرش قرار داد؛ بنابراین اگر سنت و شعائری در جامعه مخالف با ارزش‌های انسانی و اسلامی نباشد، نمی توان با آن مقابله کرد؛ زیرا آن‌ سنت هم می‌تواند در ایجاد هم‌گرایی انسان‌ها با یکدیگر، در امید بخشی به جامعه و در تسهیل بسیاری از امور اجتماعی اثرگذار باشد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: اصل سوم نیز "رعایت اعتدال و عدم تعدی در مواجهه با دشمنان و مخالفان خویش" است؛ در واقع این آیه ناظر بر یک جریانی است؛ همانگونه که می‌دانیم مسلمانان وقتی در سال ششم برای انجام عمره وارد مکه شدند از سوی مشرکان به آن‌ها اجازه داد نشد که اعمال خود را به جا آورند و سال‌های بعد که چنین فرصتی را پیدا کردند طبیعتاً شاید در دل‌های آن‌ها خشمی وجود داشت تا با دشمنان رفتاری سخت داشته باشند؛ از این‌ رو قرآن کریم بیان می‌کند که مبادا این کینه‌ها موجب شود راه اعتدال را گم کنید.
واسعی تأکید کرد: بنابر توصیه‌های قرآن کریم، توصیه به اعتدال و انصاف از موضوعات مهم اجتماعی در تعامل با دیگران و حتی با دشمنان و افراد غیر هم‌کیش ما به ‌شمار می‌رود.
وی با اشاره به اصل چهارم در جهت شکل گیری جامعه متمدن بیان کرد: اصل چهارم "تعاون بر نیکی و تقوا" است؛ جامعه انسانی بدون نیکوکاری و بدون انسان‌هایی که چنین کارهایی را انجام می‌دهند، هرگز نمی‌تواند استوار باشد؛ در قرآن آمده است که همه شما مسلمانان و انسان‌ها باید در انجام کارهای خیر همکاری داشته باشید؛ از این‌رو ما مسلمانان و آدمیان باید بکوشیم که در این عرصه حضور و با یکدیگر تعامل داشته باشیم، چرا که به واسطه این همکاری‌ها جامعه انسجام لازم خود را پیدا می‌کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: به تعبیر دیگر عواطف انسانی در چنین مواقعی خودنمایی و تعلق آدمیان به یکدیگر با انجام دادن این دست از فعالیت‌ها معنا پیدا می‌کند؛ در حقیقت جامعه بدون داشتن چنین افراد و شرایطی نمی‌تواند معنای درست و هویت مشخصی داشته باشد.
وی در پایان با برشمردن پنجمین اصل برای شکل گیری جامعه متعالی انسانی عنوان کرد: اصل پنجم برای شکل‌گیری یک جامعه متمدن "عدم همکاری در امور بد، گناه آلود و ستم‌کارانه" است؛ در حقیقت ستم و گناه باعث می‌شود که جامعه انسانی دچار بدبینی، نفرت و فروپاشی شود؛ قرآن در این خصوص به ما می‌گوید که در امور بد و گناه‌آلود با یکدیگر تعامل نداشته باشید.