به گزارش پایگاه خبری دفتر تبلیغات اسلامی(تبلیغ نیوز)، در این نشست که با ارائه مصطفی محسنی پژوهشگر تاریخ اسلام و ایران برگزار گردید، مباحثی همچون تاریخچه باستان‌گرایی امروزی، باستان‌گرایی افراطی و تحلیل های مربوط به آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
محسنی در ابتدا اشاره کرد: باستان گرایی امروزی متفاوت از قوم‌گرایی سده‌های نخست اسلامی است. با ورود اسلام و نژاد عرب به ایران، ایرانیان ابتدا به مقابله برخاستند. اکثر این فعالیت‌ها، تقابل با اسلام نداشت بلکه تنها مقابله با فخر‌فروشی قوم عرب بود؛ بنابراین قوم‌گرایی ایرانی در مقابل اسلام نبود.
وی افزود: خصوصیت دیگر این تحرک، تراوش آن از درون جامعه ایرانی بود و از خارج از مرزها تغذیه نمی‌شد. امروزه پدیده باستان‌گرایی افراطی، کاملاً وارداتی است و از آن سوی مرزها به جامعه ایرانی تحمیل می‌شود. باستان‌گرایی معاصر حاصل فعالیت گروهی از زرتشتیان هندی است که در صدد القای تفکر تخریب تمدن ایران باستان توسط اسلام بودند.
این پژوهشگر تاریخ اسلام و ایران خاطرنشان کرد: مرحوم عبدالحسین زرین‌کوب تحت تأثیر موج باستان‌گرایی افراطی به تألیف کتاب «دو قرن سکوت» اقدام کرد ولی بعدها دریافت که برخی مطالب کتاب اشتباه است و در مقدمه چاپ دوم که در سال 1336 منتشر شد به آن‌ها اشاره و بعضی مطالب را اصلاح کرد. با این وجود، زرین‌کوب به طور کامل نتوانست این نگاه را کنار گذارد و در سرتاسر کتاب به صورت یک سیر فکری ادامه دارد.
وی در ادامه به برخی از تحلیل‌های نادرست اشاره کرد و گفت: از جمله تحلیل‌های نادرست، مصادره قیام ابومسلم به نفع تفکر باستان‌گرایی است. تمام شعارهای ابومسلم، مذهبی بود و شعار ملی‌گرایانه در طول قیامش سر نداد و پس از نابودی بنی‌امیه نیز سخنی از بازگشت به ایران پیش از اسلام نگفت.
محسنی در پایان با تأکید بر وجود گزارش‌های بی‌سند و تحلیل‌های ناصواب در کتاب دو قرن سکوت، نقد کامل این کتاب را ضروری دانست و گفت: امروزه این کتاب مرجع اصلی جوانان برای شناخت تاریخ صدر اسلام در ایران شده است و جوانان تحت تأثیر این کتاب، نگاه غیر واقعی به اتفاقات صدر اسلام دارند. این کتاب چنان مطرح است که نام زرین‌کوب با دو قرن سکوت گره خورده و بسیاری از این افراد حتی نام کتاب های «کارنامه اسلام» و «بامداد اسلام» زرین‌کوب را نشنیده‌اند؛ با آن که تاریخ تألیف این دو کتاب پس از دو قرن سکوت است.