شکی نیست که فراگیری فیس بوک غیرقابل انکار است و به دست آوردن 100 میلیون عضو تنها در یک روز یک موفقیت چشمگیر برای هر مجموعهای محسوب میشود. بیش از 70 درصد کاربران فیس بوک در حال حاضر از کشورهای خارجی مثل ایتالیا، جمهوری چک، اندونزی، ایران و... در این سایت عضو هستند. البته این تعداد از کاربران کشورهای خارجی، در مدت یک سال به عضویت فیس بوک در آمدهاند چون شرکت نیاز به زمان داشته تا بتواند سایت خود را برای هر کشور به زبان خودشان معرفی کند. طبق تازهترین آمار،تعداد کاربران شبکه فیسبوک از مرز یک میلیارد نفر گذشته است. آمارها نشان میدهد به دلیل افزایش استقبال از این شبکه اجتماعی، در برزیل و هند نیز تعداد کاربران این شبکه اجتماعی افزایش تصاعدی یافته است. کشورهایی همچون برزیل، مکزیک، اندونزی، آرژانتین و فیلیپین قسمت اعظم کاربران فیس بوک را به خود اختصاص دادهاند؛ نیمی از مردم آمریکا یعنی ۱۴۹ میلیون نفر عضو فیس بوک هستند و اندونزی نیز با ۳۷ میلیون کاربر در رده دوم بیشترین کار بر فیس بوک قرار دارد. آمار کاربران ایرانی هم از ۲ میلیون کاربر حرفه ای تا ۱۲ میلیون نفر کاربر گذری برآورد می شود. عمده دلایل جذب شبکه های اجتماعی( مثل فیسبوک) نیاز انسان ها به تعامل اجتماعی است. بدون شک انسان ها در تعامل اجتماعی است که به رشد و شکوفایی می رسند، ولیکن هر تعامل اجتاعی لزوماً رشد دهنده نیست!!
اما برخی از صاحب نظران به این نتیجه رسیدهاند که ادامه عضویت در این سایت به هیچ وجه به صلاح منافع آنها نیست و ضمن خروج از آن، میکوشند با ارائه دلایل متنوع، دیگران را نیز تشویق به انجام این کار کنند. یکی از عمده ترین دلایل این منتقدان، هراس از نفوذ گسترده و شتابان فیس بوک در فضای اینترنت و بیم از سلطه مطلق آن بر حوزه سایت های اجتماعی در آینده ای قریب الوقوع است. متاسفانه فیس بوک در حال دگرگون کردن مفهوم حریم خصوصی برای کاربران خود است، در حالی که قصد این سایت از رفع محدودیت های موجود در انتشار اطلاعات خصوصی کاربران، نه کمک به باز شدن فضای نت و تکامل بیشتر آن، بلکه صرفاً سودجویی بیشتر از قبل کاربران از همه جا غافلی است که اسرار خصوصی خود را داوطلبانه در اختیار این سایت قرار میدهند. حضور نوجوانان در فضای وب، از نشانی دادن و پیام گذاری توی چت و گشت و گذار در سایت ها شروع می شود تا پاسخ به کنجکاوی های دوران نوجوانی و تجربه های دوستی جنس مخالف و روابط نامشروع و عضویت در سایت ها و باندهایی که کارشان انتشار عکس ها و فیلم های مبتذل و مستهجن، انتشار داستان های غیر اخلاقی، گرایش به هم جنس بازی، حضور در مجالس شبانه، فیلم برداری از زنان و دختران عفیف و نجیب برای اخاذی و سوء استفاده های جنسی، توهین به مقدسات، انتشار مطالب ضد دینی و ضد انقلابی و… است. این کارهای نابهنجار برای اهلش، علاوه بر التذاد روانی به دلیل ارضا امیال درونی و جنسی، منبع درآمدی است که سود سرشار حاصل از آن خیلی از کاربران را به فعالیت در این زمینه ترغیب می کند. گاهی نوجوانان و جوانانی، خواسته یا ناخواسته، گرفتار لذت ها و جاذبه های دنیای مجازی اینترنت می شوند که حتی کوچک ترین حرکت ناشایست را در محیط خانوادگی به چشم ندیده اند. این در حالی است که اینترنت بازاری جهانی برای خرید و فروش اطلاعات است.
1- «شرایط خدمات» فیس بوک کاملا یک جانبه است
در شرایط خدمات فیس بوک آمده است که این سایت نه تنها مالک اطلاعات شما میشود ؛ بلکه اگر شما این اطلاعات را دائماً و دقیق روزآمد نکنید، آنها میتوانند اشتراک شما را منقضی کنند. این شرایط فقط منافع فیس بوک را حفظ میکند و در عمل به اجرا گذاشته نمی شود. آنها مشتریان خود را همچون کارکنانی بیجیره و مواجب برای منبعیابی جمعیتی، جهت کسب اطلاعاتی میبینند که هدف از گردآوری آنها، تبلیغات است.
2- به کار گرفتن ترفند «طعمه و جابهجایی»
فیس بوک کاربر را وا میدارد تا اطلاعاتی را به اشتراک بگذارد و سپس این اطلاعات – بخصوص اطلاعات خانوادگی و شخصیتی - را در دسترس عموم می گذارد. از آنجایی که کسب و کار فیس بوک، پول درآوردن از اطلاعات مربوط بهکاربران برای اهداف تبلیغات تجاری است، با این کلک، اطلاعات کاربران خود را میگیرد و آنها را در اختیار آگهیدهندگان میگذارد.
3 - اطلاعات خصوصی کاربر با سایر برنامهها به اشتراک گذاشته می شود
تمام اطلاعات افراد با سایر برنامههایی که نصب کرده اند، به اشتراک گذاشته میشود. این امر یعنی اینکه اکنون کاربر نه تنها به فیس بوک اعتماد دار د بلکه به سازندگان این برنامهها نیز اعتماد دار د. در حالی که برخی از آنها ممکن است حتی از نظر اخلاقی از فیس بوک نیز مسئله دارتر باشند. در عمل این امر بدین معنی است که تمامی اطلاعات افراد و خانواده ها ـ تمامی آنها ـ باید به شکلی مؤثر عمومی تلقی شوند، مگر آنکه خیلی ساده، اصلاً از هیچ کدام برنامههای فیس بوک استفاده نگردد. اشخاص اطلاعات خود را با مسئولیت و خواست خود به این سایت می دهند.با اینکه فیس بوک با ارائه امکانات امنیتی به آنها امکان حفظ حریم شخصی و امنیت اطلاعات خود را می دهد ولی هیچ سیستم امنیتی کامل و غیر قابل نفوذ نیست. فیس بوک نمی تواند کنترلی بر اعمال و فعالیت های دوستان داشته باشد. بنا بر این فیس بوک نمی تواند جلوی دسترسی آنها و افراد دیگر به اطلاعات را بگیرد و هیچ مسئولیتی در قبال تنظیمات امنیتی و حریم شخصی آنها ندارد.
4-فیس بوک از نظر صلاحیت های فنی به قدر کفایت قابل اعتماد نیست
صلاحیت فنی فیس بوک برای حصول اطمینان از اینکه اطلاعات به سرقت نمیرود، مورد تردید جدی است که این می تواند برای خانواده ها فاجعه به شمار آید. برای مثال، دکمه «Like» در فیس بوک، دسترسی به فید کاربر و اسپم کردن شبکه اجتماعی او برای هکرها نسبتاً ساده تر شده است.
5- فیس بوک حذف واقعی اشتراک شما را به طرزی غیرقابل باور دشوار کرده است
فیسبوک هیچ قولی برای حذف کردن اشتراک کاربر را نمیدهد و حتی هر برنامه ای که مورد استفاده قرار داده نیزممکن است در رایانه فرد باقی بماند. در رأس این موضوع، حذف اشتراک فیس بوک قرار دارد که به شکلی باورنکردنی(و تعمدی) گیج کننده است.
6- فیس بوک از وب آزاد حمایت نمیکند
بیشتر مشتریان فیس بوک هیچ تصوری در این باره ندارند که اطلاعات آنها عمدتاً عمومی سازی میشود. فیسبوک ادعا میکند که مالک این اطلاعات است تا یکی از تنها منابع موجود برای دسترسی به این اطلاعات باشد. فیس بوک می تواند اطلاعات افراد را به سازمان های مختلف بفروشد، عکس های آنها را منتشر کند یا ایده های تجاری شان را استفاده کند و این کار از نظر قانونی هیچ منعی ندارد. بیشتر درآمد فیس بوک از تبلیغات است. در سمت راست هر صفحه شاهد تبلیغاتی هستیم که فیس بوک به ازای هر کلیک بر روی آنها، هزینه ای از سفارش دهنده تبلیغ دریافت می کند. این هزینه، بر اساس مخاطبان متفاوت است. برای مثال، اگر مخاطبان تبلیغ از ایالات متحده آمریکا و بالای 18 سال سن داشته باشند، هر کلیک روی تبلیغ 1.45 دلار هزینه خواهد داشت!
7- وجود امکانات زاید در فیس بوک
بین تنظیمات پرایوسی بیشمار و آگهیهای آزاردهنده (با آن همه اطلاعاتی که درباره کاربر وجود دارد، بهترین کاری که آنها میتوانند انجام دهند، تبلیغ سایت های آشنایی با جنس مخالف است ) و هزاران هزار امکانات مزخرف، در این نقطه فیس بوک برای من تقریباً به کلی بی مصرف است. فیس بوک به روشنی تصمیم گرفته است، در تلاش برای تصرف وب، هر مشخصهای را از هر شبکه اجتماعی رقیب به سایت خود اضافه کند ( منبع: ماهنامه سیاحت غرب، 1389، شماره 82 )
8-ایجاد زمینه های فشار و استرس بر خانواده ها ( بخصوص زنان)
از ۷۰۰۰ مادری که در پژوهش «مادران امروز» شرکت کردهاند، ۴۲ درصد در مورد استفاده از شبکه های اجتماعی دچار استرس میشوند؛ چرا که نمیتوانند از نظر مهارت و تخیل با سایر کاربران این شبکه ها رقابت کنند. براساس آخرین پژوهشها حدود ۲۰ درصد از ۱۶۳۲ فرد بزرگسال امریکایی که در این پژوهش شرکت کردهاند، معتقدند که بیش از همه شبکههای اجتماعی، فیسبوک بیشترین اثر منفی را بر احوال آنها دارد، و ۲۰ درصد دیگر میگویند که این سایت باعث اضطراب آنها میشود. این روشن است که وقتی کاربر تصاویر تعطیلات دوستانش را میبینید که به جایی سفر کردهاند که او توان مالی سفر به آنجا را ندارد یا استتوسهای همیشه شادمان آنها را میخواند احساس خلا بکند. اما تاثیر این شبکه اجتماعی استرسزا بر زنان متفاوت از مردان است.
9-امکان استفاده هکرها ازفیس بوک
هکرها ازمحبوبیت فیس بوک استفاده می کنند وبا شگردهای مختلف به سرقت اطلاعات افراد می پردازند! مثلا با فرستادن ایمیلی به کاربرکه ظاهرا این ایمیل مشکوک هم به نظرنمی رسد، به کاربراطلاع می دهند که شخصی درفیس بوک به او پیشنهاد دوستی داده یا اورا به دوستان خود اضافه کرده است وکاربربا کلیک برروی آن یک بدافزاررا روی رایانه خود نصب می کند که اطلاعات شخصی او را سرقت می کند!
10-ایجاد اختلالات روانی در بین اعضای خانواده
این شبکه اجتماعی می تواند موجب اختلالات روانی درنوجوانان وجوانان و حتی بزرگ سالان شود. طبق تحقیقات دکتر"لری روسن" استاد روانشناسی دانشگاه کالیفرنیا، نوجوانان وجوانانی که با فیس بوک کارمی کنند بیش ازبقیه درمعرض بروزاختلالات روانی همچون هیجان زیاد، پارانویا، رفتارپرخاشگرانه وجامعه ستیزی قراردارند.
11- ایجاد سبک زندگی جدید وخاص
هر شبکه اجتماعی فرهنگ ارتباطی خاص خود را دارد، یعنی منش و گفتار مخصوص و منحصر به فردی را برای خود برگزیده است. فرد با عضویت در شبکه های اجتماعی درگیر نوعی خاصی از فرهنگ ارتباطاتی می شود که شامل: برخورد، تکیه کلام، اصطلاحات مخصوص، رفتار، تیپ شخصیتی و ظاهری و …. است.
12-ایجاد ترس و تزلزل شخصیتی در اعضای خانواده
ترس ازافشای رازهای زندگی و خانوادگی وهمچنین عکس ها وویدئوهای شخصی و خانوادگی بزرگترین دغدغه خاطرکاربران ازجمله کاربران ایرانی است واین ترس با حذف یکی ازبندهای قانون عضویت درفیس بوک که مربوط به حفظ اطلاعاتت شخصی افراد می شد، بیشترشده است.
13- در دسترس بودن اطلاعات شخصی و خانوادگی
جوانان مخصوصا، اطلاعات شخصی و خانوادگی و عکسهایشان را در فیسبوک، راحتتر از نوشتن در فرم استخدام یک شرکت خصوصی، منتشر میکنند، غافل از اینکه انتشار همین اطلاعات در دنیای شیشهای فیسبوک و شبکههای اجتماعی، میتواند ابزاری برای آسیب رساندن به آنها باشد.جالب اینجاست که این انتشار اطلاعات، فقط برای جوانان و نوجوانان نیست. محققان دانشگاه گولف کانادا معتقدند بزرگسالان بیمبالات هم با قراردادن اطلاعات خصوصیشان در فیسبوک سعی میکنند از هر ابزاری برای مشهور شدن استفاده کنند.بر اساس این تحقیق افرادی که کمتر از 19سال سن دارند، به طور متوسط روزانه 55 دقیقه در فیسبوک هستند و افراد بین19 تا 71 سال حداقل روزی 38 دقیقه در این سایت تفحص میکنند. اما افراد بالای 19 سال با وجود زمان کمتر به هماناندازه به میزان شهرتشان در فیسبوک اهمیت میدهند و این سبب میشود میزان توجهشان به حفظ اطلاعات شخصی به هماناندازه پایین بیاید.
14-شبکههای اجتماعی و روابط آزاد و خارج از نظام خانوادگی
محیطهای اینترنتی به ویژه شبکههای اجتماعی به گسترش روابط میانجامد، روابطی با هویت جدید! اینترنت به افراد هویتی نامعلوم میبخشد، نظارتی، همچون نظارت دنیای واقعی بر آن حاکم نیست، و همین دلایل باعث میشود که افراد دچار نوعی آزادی روابط شوند. دختران جوان با ورود به دنیای مجازی به راحتی میتوانند با جماعتی گسترده از غیرهم جنسان خود ارتباط داشته باشند، ارتباطی که به دلیل نبود هیچ قانون خاص و هیچ نیروی کنترل کنندهای شکل و هویت تازهای به خود میگیرد. ارتباطی که در دنیای واقعی به دلایلی همچون ترس از آبرو، خانواده، جامعه، دین و … هرگز امکان شکلگیری آن به این شکل و شمایل وجود ندارد، در شبکه های مجازی به سادگی رخ می دهد و رفته رفته بر سبک روابط افراد تأثیری منفی خواهد گذاشت و این نوع ارتباط گسترده و آزاد با جنس مخالف را به شکل عادی درخواهد آورد.
15 - فیس بوک باعث می شود برخی ازکاربران ازظاهرخود راضی نباشند.
به نظرمی رسد وقتی افراد عکس های خود را درپست های دیگران مشاهده می کنند، نقاط ضعف ظاهرخود را بزرگ ترازآنچه که هست می بینند وحتی بعضی ها ازعکس گرفتن وجلوی دوربین ایستادن با دیگران خودداری می کنندو این می تواند مشکلات زیاد مالی و اخلاقی و روانی در خانواده ها ایجاد کند.
16 - فیس بوک می تواند اعتیادآورباشد.
محققان سوالی را به این شکل تنظیم کردند که : اگرعضو فیس بوک هستید، آیا می توانید برای مدیت 24 ساعت صفحه خود را چک نکنید؟ طبق آمار80 درصد کاربران به این سوال جواب منفی داده اند. تحقیقات نشان می دهد اعتیادبه فیس بوک ازاعتیاد به الکل یا سیگاربدتراست وحتی بعضی روانکاوان این نوع اعتیاد را نوعی اختلال روانی می دانند.
17-کم شدن روابط نزدیک و چهره به چهره
یکی از معایب فیس بوک ودیگرشبکه های اجتماعی کاهش ارتباط چهره به چهره ومجازی شدن روابط است.
18-بروز اختلالات جسمی و روانی
بروز اختلالات جسمانی همانند چاقی، بیتحرکی، ضعف بینایی و بلوغ زودرس در کنار تبعات روحی روانی متعدد همچون پرخاشگری، بیحوصلگی، گوشهگیری، مورد آزار قرار گرفتن و … از جمله تأثیرات شبکههای اجتماعی بر زندگی کودکان است که آسیب زیادی بر خانواده ها وارد می کند. بیش از ۳۰ درصد نوجوانان مزاحمت سایبری را تجربه کردهاند که درصد قربانیان دختر به طور طبیعی از پسران بیشتر بوده است.
19 -امکان جاسوسی دولت ها از افراد
جولیان آسانژ موسس وب سایت ویکی لیکس میگوید:فیسبوک تنفر آمیز ترین ابزار جاسوسی است که تاکنون ایجاد شدهاست. هر کس که نام و مشخصات دوستان خود را به شبکه اجتماعی فیسبوک اضافه میکند باید بداند که به شکل رایگان در خدمت دستگاههای اطلاعاتی آمریکاست و این گنجینه اطلاعاتی را برای آنها تکمیل میکند. فیسبوک یک گنجینه اطلاعاتی بسیار بزرگ از نام و پیشینه افراد است که کاربران آن را به شکل داوطلبانه در اختیار این شبکه اجتماعی قرار میدهند، ولی این ابزار توسط دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی آمریکا مورد بهره برداری قرار میگیرد. دسترسی این دستگاههای اطلاعاتی به اطلاعات ذخیره شده در فیسبوک آن را به یک ابزار خطرناک بدل کردهاست.
20 - ایجاد حس خودشیفتگی
نتایج بررسیها تایید میکند که ماریجوانا و فیسبوک به یک اندازه باعث ایجاد حس کاذب خوشی و خودشیفتگی میشوند؛ در حالی که در واقعیت، زندگی کاربران را بهتر نمیکنند. طبق نتایج این مطالعه در دانشگاه میشیگان، هرچه کاربر فیسبوک جوانتر باشد، بیشتر با مشکلات روانی مواجه میشود.
21- فراهم شدن امکان ظلم و تعدی به زنان
زنان نسبت به هر فرد آنلاین دیگری، تعدیها و ظلمهای بیشتری را تجربه میکنند. آنها اغلب قربانی مزاحمتهای سایبری و آزار و اذیتهای آنلاین هستند و هزاران تن از زنان جوان (اگر میلیونها نفر نباشند) احساس میکنند که نمیتوان هیچ کاری در این زمینه انجام داد. اکثر اوقات خشونتهایی که علیه زنان در فضای اینترنت وجود دارد، نه تنها باعث استرس میشود که موجب به وجود آمدن صدمات روانی و احساسی جدی میشود. این واقعا ناراحتکننده است که فکر کنید صدمات جدی از استفاده از شبکههای اجتماعی گمراهکننده میتواند به وجود بیاید، اما متاسفانه ما دائما شاهد این مسائل هستیم.
22 -فیس بوک ممکن است موجب حسادت درکاربرشود.
آمارنشان می دهد که بسیاری ازافراد ازطریق فیس بوک وسایررسانه های اجتماعی کرداروگفتارنامزدشان را زیرنظرمی گیرند. 35 درصد ازکاربران فیس بوک معتقدند که فیس بوک مستقیما درروابط رمانتیک آنها احساس رقابت وحسادت ایجاد کرده است. حتی درآمریکا ازهر5 طلاق یکی ودرانگلستان ازهر3 طلاق یکی به فیس بوک مربوط بوده است.
23-مخفی کردن هویت و مشخصات فردی از دیگران
مدتی پیش، یکی از رسانههای داخلی تیتر جالبی داشت: «مواظب باشید، شاید دوست جدید شما در فیسبوک، همسرتان با اسم مستعار باشد!» جمله قابلتاملی است؛ فضولی کردن در کار همسر و سر درآوردن از زندگی او، فعالیتها و روابط مختلفی که دارد، از خصوصیات زنانه است. در همهجای دنیا هم وجود دارد. حالا از این بگذریم در کشوری مانند عربستان، زنان کلا برای کنترل شوهرانشان از ابزار جاسوسی مثل عینک آفتابی با قابلیت 24 ساعت فیلمبرداری و ضبط صدا، کارت حافظه با قابلیت ذخیره تمامی ایمیلها و پیامهای صوتی هم استفاده میکنند و حتی با اسم مستعار، با همسرانشان دوست شده و البته زندگی جدیدی میسازند.اما تحقیقات میگوید کافی است یک عکس قدیمی و یا نامربوط مردی در فیسبوک منتشر شود. آن روز زندگی سیاه شده است. هیچ توضیحی هم در این مواقع پذیرفته نیست. همین میشود که بعد میگویند فیسبوک، مقصر حداقل یکپنجم طلاقهاست.
توجه: منابع در دفتر سایت موجود می باشد.
انتهای پیام/113