دكتر سيد محمد اصغري، نماينده دانشگاهيان كشور در مراسم بزرگداشت آخوند خراساني با ذكر اين مطلب كه مرحوم آخوند خراساني شخصيتي بينظير در جهان اسلام بود، اظهارداشت: نقش آفريني ايشان در تحولات پيراموني خود در حوزههاي مختلف، قدر، منزلت و جايگاه جامع الابعاد اين محقق و مرجع بزرگ را نشان ميدهد.
وي افزود: كتابي حدود 500 صفحه با موضوع تفسير تحولات در رويكردهاي آخوند خراساني در دست انتشار است كه در اين كتاب، تحولات زندگاني اين عالم بزرگ به تحولات فقهي، فرهنگي، بينالمللي و داخلي تقسيم شده است؛ در حين تحقيقات در خصوص ايشان به اين نتيجه رسيدم كه ايشان شخصيتي كم نظير در حوزه عرفان، اخلاق، علم، سياست، تاريخ، ادب، فلسفه و فقه و اصول بودند؛ ايشان مباحثي را پيرامون فلسفه فقه و فلسفه حقوق مطرح كردهاند كه بسيار ارزشمند است.
استاد دانشگاه تهران، مرحوم آخوند خراساني را اولين عالمي كه مرجعيت ورهبري جامعه اسلامي را به شكل همزمان به عهده گرفت، دانست و اظهارداشت: پيش از ايشان شيخ انصاري كمي به مرجعيت، شكل وسامان داد؛ زماني كه مرجعيت و مساله نيابت تثبيت شد، با همياري مردم در مقابل قدرتهاي استبدادي شاهانه قرار گرفت، زماني كه مرحوم آخوند به عنوان رهبر و مرجع شيعيان مطرح شد، جهان اسلام با چالشهاي عمدهاي از جمله استعمارگري در هند و مصر و فروپاشي عثماني و شكست ايران از روسيه دست به گريبان بود و ايشان در اين اوضاع با صلابتي خاص، رهبري سياسي مردم را به عهده گرفت.
وي گفت: نقش رهبري و نفوذ كلام و اراده بينظير ايشان زماني مشخص ميشود كه در دوران استبداد صغير و در اوج خفقان و سركوب، به محمد علي ميرزا عنوان محارب داد و جهان اسلام را به بيداري فراخواند.