به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی این کتاب در چهار فصل ، در فصل نخست به مبانى نظری پژوهش ، فصل دوم به تصوير هنری و مبانى و كاركردها، فصل سوم به بحث اصلى پژوهش يعنى آفرينش هنری و سازوكارهای آن در نهج البلاغه و فصل چهارم و پايانى به گونه های تصوير در نهج البلاغه پرداخته است.
بنا بر این گزارش نگارنده کتاب در مقدمه این کتاب به بررسى چگونگى شكل گيری آفرينش هنری در متن نهج البلاغه پرداخته است و عنوان کرده است ؛ آفرينش هنری كه بر اصل تصوير هنری بنا شده است، يعنى بررسى سازوكارهای شكل گيری آفرينش ادبى و هنری در يك متن می باشد.
نویسنده در مقدمه عنوان کرده است : متن نهج البلاغه از اين حيث، متنى است سرشار از زيبايیهای ادبى و هنری كه حكايت از گوينده ای دارد با توانايى و حسّ ادبى سرشار كه سخن بى هيچ تكلفى بر زبانش جاری می گردد.
در ادامه مقدمه این کتاب آمده است که، نهج البلاغه از منظر متن شناسى، تمام ويژگیهای يك متن ادبى را داراست. اگر متن را در دو سطح نحوی و معنايى توصيف كنيم، متن نهج البلاغه نه تنها ازاين دو حيث، بلكه از حيث زيبايى شناختى نيز متنى والاست؛ اين چنين متونی را متون با شكوه مى ناميم.
اين پژوهش در پى پاسخگويى به اين پرسش هاست: متن نهج البلاغه دارای كدامين ويژگى ادبيّت متن است؟ مؤلّفه های آفرينش هنری و تصوير هنری در آن كدام است؟ در تلاش برای پاسخگويى به اين پرسش ها، چارچوب اين پژوهش به اين شكل سامان يافته است.
نویسنده در فصل نخست اين نوشتار به مبانى نظری پرداخته است و در اين فصل ازتعريف متن و مولّفه های آن سخن گفته است همچنین در اين قسمت از دو ويژگى بنيادين متن سخن( قابل درك بودن متن؛ نشانه داربودن متن) می گوید.
از مطالب ديگر اين فصل، بررسى مسئله زبان و سبك است که اين گفتار از آن روی آمده است كه در سبك شناسى حداقل به دو مسئله بسيار مهم نگرش ويژه و گزينش توجه جدی شده است؛ لذا در فهم يك متن، به ويژه متن ادبى، درك و دريافت سبك گوينده يا نويسنده بسيار مهم است. بررسى زبان ادبى از مطالب ديگر اين فصل است؛ چون از مسائل مهم در زبان شناسى متن آن است كه چگونه يك پيام كلامى به اثر هنری بدل میشود.
نوسینده در فصل دوم کتاب به تصوير هنری و مبانى و كاركردهای آن پرداخته است. تصوير كه يكى از مفاهيم پركاربرد در حوزه نقد ادبى است، برابر نهاده هايى چون تخيل، تصوير ذهنى و صورت خيالى دارد. در باب مقوله تصوير در اين فصل، پس از تعريف و تعيين حدود آن، در حوزه بلاغت سنتى به بررسى ديدگاه ادبا و ناقدانى چون جاحظ، قدامة بن جعفر، رمانى، ابوهلال عسكری، جرجانى و حازم القرطاجنى پرداخته شده است؛ اما در نقد جديد مسئله تصوير فراتر از ويژگى هايى است كه ناقدان كلاسيك مطرح كرده اند.
از ديگر مطالب اين فصل تأثير بافت در تصوير و ساخت تصوير و گونه های آن همچون تصوير كلى، پيوند تصوير با رمز و اسطوره و كاركردهای آن است و مسئله نارسايى های عناصر تصويرساز در بلاغت سنتى، از جمله تشبيه،استعاره و مجاز از ديگر مطالب اين فصل است. از جمله نكات طرح شده در نقد جديد كه بلاغت سنتى از آن غافل بوده است، اين است كه پديد های چون استعاره تنها در حوز ه شعر و ادبيات مطرح نيست، بلكه در حوزه هايى چون فلسفه ذهن، فلسفه علم و در معرفت شناسى و پژوهشهای شناختى نيز نقشى مهم ايفا مى كند.
فصل سوم به بحث اصلى پژوهش يعنى آفرينش هنری و سازوكارهای آن در نهج البلاغه پرداخته است و در آغاز اين فصل نویسنده به جايگاه ادبى و گونه شناسى نهج البلاغه اشاره کرده و بیان می دارد که نهج البلاغه از دو حيث سبكى و انديشه اى مهمترين و با شكوه ترين و زيباترين اثر ادبى پس از قرآن كريم مى باشد..
بررسى سبك شناختى خطبه ها و نامه ها و بيان سازوكارهای آفرينش هنری، از مسائل عمده اين فصل است و بررسى مسائلى چون مجاز، كنايه، استعاره و تشبيه و ذكر نمونه هايى از هر يك از اين موارد در اين فصل به عنوان بدنه اصلى پژوهش آمده است.
همچنین بررسى ها در اين فصل به دو حوزه ساخت و معنا اختصاص يافته است؛ يعنى آن دسته از عوامل شكل دهنده زيبايى متن كه به حوزه معنا مربوط مى شوند (استعاره، كنايه و مجاز) و آن دسته از عواملى كه به حوزه ساخت مربوط مى شوند مانند ( تشبيه، سجع، تكرار، و...).
از مباحث مهم اين فصل سوم ، بحث موسيقى درونى و موسيقى بيرونى در نهج البلاغه است كه به بيان چگونگى تأثير موسيقى در آفرينش متن ادبی مى پردازدکه مباحثى چون تكرار، ضرب اهنگ در سجع، توازن را شامل می شود.
فصل چهارم و پايانى به گونه های تصوير در نهج البلاغه اختصاص يافته است وكاركردها و نمايه های تصوير، تصوير ديداری، تصوير ذهنى، تصوير كلى، تشبيه به عنوان ابزار تصويرگری، تشخيص، تصوير و جهان آدمى از مباحث اين فصل مى باشند.