به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، نشست تخصصی سواد رسانه با موضوع «مقابله با نفوذ فرهنگ غرب در فضای مجازی» با حضور رفیع الدین اسماعیلی «رییس انجمن سواد رسانه طلاب کشور» و حسین فرج نژاد «کارشناس فضای مجازی و رسانه» به همت مرکز فرهنگی هنری در سی و دومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.
در این نشست، اسماعیلی هدف اصلی رسانه را اغنا سازی مخاطب دانست و گفت: اگر رسانه نتواند اغنا سازی مخاطب را به خوبی انجام دهد، در یکی از مهم ترین رسالت های خود ناکام مانده است.
وی ادامه داد: اغنا و متقاعد سازی هدف، تغییر در نگرش است و در حقیقت رسانه ها از جمله فضای مجازی امروزه تلاش دارند که بتوانند نگرش های ما را به سمت و سویی تغییر دهند که مد نظرشان است؛ حال این نگرش ها میتواند مثبت و یا منقی باشد.
رییس انجمن سواد رسانه طلاب ضمن تعریف مراحل تغییر نگرش اظهار کرد: هر رسانه بر اساس ارزش های خود تلاش دارد اغنا سازی را انجام دهد و در نگرش افراد تغییر ایجاد کند؛ رسانه ها برای تغییر نگرش، یک فرایند فکری را طی میکنند که سه مؤلفه شناختی، احساسی و رفتاری دارد.
وی ادامه داد: مؤلفه های شناختی یعنی اطلاعاتی از واقعیت ها که ما در ذهن خود داریم و رسانه ها تلاش میکنند این مؤلفه ها را بر اساس خواسته خود تغییر بدهند.
اسماعیلی یک بعد جدی رسانه را بعد احساسی آن برشمرد و تصریح کرد: مؤلفه دیگری که رسانه ها، مخصوصاً تلویزیون و سینما، آن را تحت تؤثیر قرار میدهند، احساسات و هیجانات موجود در نگرش است؛ مؤلفه احساسی یعنی یک نگاه مثبت و یا منفی نسبت به یک پدیده توسط رسانه در فرد ایجاد شود.
وی در خصوص مؤلفه رفتاری تغییرنگرش گفت: در این مؤلفه منظور، عملی که ما انجام میدهیم نیست، بلکه آمادگی ذهنی ما برای انجام یک عمل است؛ بعد از اینکه ما از رسانه ها تأثیر پذیرفتیم و سپس از نظر احساسی نسبت به آن تنفر پیدا کردیم و یا برایمان خوشایند بود، در این حالت آمادگی برای پذیرش و یا نافرمانی های مدنی در مقابل آن را داریم.
رییس انجمن سواد رسانه طلاب کشور با بیان اینکه سواد رسانه در تلاش است که بعد ناخودآگاه را به خود آگاه نزدیک کند، اذعان کرد: هدف رسانه تحت تأثیر قرار دادن ناخود آگاه افراد است و اگر بخواهد بصورت خودآگاه و مستقیم تأثیر بگذارد، موفق نخواهد بود.
این کارشناس رسانه دو ویژگی مهم رسانه را سرعت و تغییر برشمرد و ادامه داد: از موقعی که انواع رسانه مانند روزنامه، رادیو، تلویزیون، مجله، کتاب، فضای مجازی و... به وجود آمدند، سرعت انتقال اطلاعات و تغییر با سرعت بیشتری اتفاق افتاده و عمرشان کاهش پیدا کرده ولی در مقابل اثرگذاری آن بیشتر شده است.
در ادامه این نشست، فرج نژاد با اشاره به سه رویکرد در فضای رسانه ایران گفت: واگانگی و تسلیم، تقابل و تهدیدمحوری، برخورد فعالانه و فرصت محوری رویکردهایی هستند که در کشور وجود دارند که از این میان، نگاه سوم بهترین و عاقلانه ترین راه حل موجود است و باید در بین مردم و مدیران رسانه گسترش پیدا کند.
وی یکی از مهم ترین مراحل برخورد فرصت محور با فضای مجازی را تقویت روحیه خود نهادگری و انتقادی در کودکان و نوجوانان دانست و گفت: این مرحله در جهان سه دیدگاه لیبرال و راست گرایی، سوسیالیست و چپ و در نهایت دیدگاه پارادایمیک اسلامی تقسیم میشود.
عضو انجمن سواد رسانه طلاب ادامه داد: دیدگاه پارادایمیک اسلامی بعد از انقلاب اسلامی شکل گرفت و به خصوص در 10 سال اخیر فعالیتهای جدی در این زمینه انجام شد؛ با دیدگاه پارادایمیک اسلامی میتوانیم در کودکان و نوجوانان زیر 12 سال روحیه خود نهادگری و انتقادی در مقابل رسانه و به خصوص فضای مجازی ایجاد کنیم.
وی با اشاره به اهمیت برخورد فعالانه و آگاهانه در مقابل فضای مجازی بیان کرد: هنگامی که قصد داریم یک رسانه را در کشور وارد کنیم، مهم است که ساختار و فرهنگ آن رسانه را مطابق با ارزش های بومی بسنجیم و آگاهانه بپذیریم و یا رد کنیم.
فرج نژاد با اشاره به حذف حدود 30 میلیون ایرانی از پوسته های داخلی تلگرام تصریح کرد: میتوانستیم به جای پذیرش بی چون و چرای تلگرام، از ابتدا وارد مذاکره فعالانه با ارائه دهندگان آن شویم و یا با تکیه بر دانش داخلی، در زمان های پیش تر، پیام رسان های متناسب با فرهنگ و ارزش های ملی ایجاد میکردیم.
وی بصیرت رسانه ای در فضای مجازی را به چهار حیطه تقسیم کرد و گفت: بصیرت و یا سواد رسانه ای در برگیرنده عرصه های فرم و تکنیک، زیبایی شناسی و جذابیت، صنعت و مدیریت و در آخر رسانه و پیام در فضای مجازی، میباشد.
عضو انجمن سواد رسانه طلاب مقوله صنعت و مدیریت فضای مجازی را نقطه ضعف فضای رسانه ای کشور دانست و تصریح کرد: در این عرصه نیز به شدت ضربه خوردیم و شاید کلاه گشادی که تلگرام و اینستاگرام بر سر ما گذاشتند، در این حوزه بود که ما در صنعت تلگرام تولید کننده، توزیع کننده و مصرف کننده را به درستی ندیدیم.